Afet yönetiminde müdahale ekiplerinin organizasyonunda yaşanan yönetsel sorunlar: Van depremi örneği

Abstract

Afet, bireylerin ve toplumların üzerindeki olumsuz etkileri uzun süre devam eden olaylardır. Afet sosyal hayatı ve insan yaşamını kesintiye uğratan bir durumdur. Ülkemiz deprem, çığ, sel, yangın, kaya düşmesi vb. afetlerin tehlikelerin sık sık görüldüğü bir coğrafyadır. Bu çalışma, Türkiye'de olabilecek depremlere yönelik afet zararlarını en aza indirmek ve can ve mal kaybını azaltmak amacıyla afet anında ve müdahale safhasında müdahale ekiplerinin karşılaştıkları organizasyon eksikliklerini ve aksayan yönlerini ortaya koyarak bunlara yönelik çözüm önerileri getirerek can ve mal kaybını en aza indirmek ve müdahale ekiplerinin etkinliğini artırmak amacını taşımaktadır. Araştırmada nitel ve nicel yöntem kullanılmış. Nitel araştırmada VAN depremine katılan arama ve kurtarmayı yöneten idareciler ve ekip şeflerine yarı yapılandırılmış mülakat tekniği ile yapılan görüşmelerde, depreme müdahale organizasyonunda yaşanan örgütlenmeye bağlı sorunlar derinlemesine incelenmiştir. Nicel araştırmada ise likert ölçeği yöntemi ile oluşturulan araştırma anketi VAN depremine müdahalede bulunan arama ve kurtarma çalışmalarına katılan görevlilere uygulanmış. Yaşanan örgütsel sorunların boyutları ve düzeyi tespit edilerek incelenmiştir. Elde edilen bulgulardan öne çıkanlar; yasa ve mevzuatların teorik ve pratikte uygulanmasında eksikliklerin olduğu ve kâğıt üzerindekiler sahaya yansıtılmadığı, toplumu bilgilendirmede sıkıntıların olduğu, stok ve depo çalışmalarından eksiklerin görüldüğü, hasar tespitinde sorunların yaşandığı, gelen yardımların toplanması ve dağıtımında sıkıntılar yaşandığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda yapılacaklar arasında; kâğıt üzerindeki afet yönetiminin (TAMP) uygulanmasında yasal zorunluluk ve denetimi, hasar tespit çalışmalarında yeterli uzman, sisteme dayalı iaşe ve malzemelerin dağıtımı, depreme karşı halkı bilgilendirme bakımında öneriler sunulmuştur.

Disasters are events that have long lasting negative effects on individuals and societies as well. Disasters disrupt social life and the life of individuals. Turkey is in a geography where disasters like earthquakes, avalanches, floods, fires, rock fall etc. are experienced frequently. To minimize earthquake related damages to life and properties, this study aims to reveal the organizational deficiencies and interruptions experienced by the intervention teams during the disaster and during the intervention phase, proposing solutions for the efficiency of the intervention teams and so for minimizing the damages to lives and properties. Qualitative and quantitative methods have been used in the study. The qualitative study features semi-structured interviews conducted with the team managers and team leaders of the teams that intervened to the VAN earthquake and elaborated the organization-related problems they experienced during the intervention. The quantitative survey which was conducted on the search and rescue personnel who participated in the intervention contained a Likert-scale questionnaire that focused on the dimensions and levels of the experienced organizational problems. Among the results were findings that suggested deficiencies in the theory and praxis of laws and regulations meaning that regulations on paper were not implemented in the field, that there were problems in informing the society, that there were deficits in stocking and inventory work, problems occurred at damage assessment, that there were troubles in the collection and distribution of aid. As a result, the study proposed, among others, legal obligation and control for the implementation of the Turkish Disaster Management Program (TAMP), supplementation of sufficient domestic damage assessment experts, and a public information structure.