MODERNLİĞİN ROMANTİK ELEŞTİRİSİ: GEORGE LUKÁCS’IN ROMAN KURAMI’NDA ROMANTİK ANTİKAPİTALİZM

Abstract

Romantik antikapitalizm modern toplum ve uygarlık düşüncesine karşı ortaya çıkan bir dünya görüşü ya da eleştirel bir tutum olarak tanımlanabilir. Romantik antikapitalizm sadece sol ve özgürlükçü ideolojilerin modernlik eleştirisini ifade etmez; aynı zamanda sağ ideolojilerin protestolarının önemli bileşenlerini de içine alır. Bu durum romantizm sözcüğünün endüstriyel kapitalist modernleşmenin toplumsal, siyasal ya da psikolojik sonuçlarına tepki duyan kesimlerin dayanak noktalarının birçoğunu içermesinden kaynaklanır. Bu bağlamda romantizm, kendiliğindenlik, doğalcılık, dayanışmacılık, kolektivizm ya da cemaatçilik gibi değerleri modernliğin bireycilik, şeyleşme ya da yabancılaşma kültürünün karşısına çıkarır. Modernliğin romantik eleştirisi özellikle Almanya'da "devrimci muhafazakârlık" olarak adlandırılan bir düşünce akımının canlanmasına yol açmış olmasına rağmen bazı Marksist ve Anarşist akımlarla birleşerek demokratik ve özgürlükçü yanları öne çıkan bir sentez de doğurmuştur. George Lukács'ın Roman Kuramı Weberci Marksizm olarak adlandırılan bu sentezin ana hatlarını sergilemek bakımından önem taşır ve Batı Marksizmi'nin en güçlü özelliğini oluşturan bir kültür ve uygarlık eleştirisi olarak şekillenmesinde romantizmin etkisini ortaya koyar

Romantic anticapitalism can be defined as an ethos or critical attitude towards the conception of modern society and civilization. Romantic anticapitalism not only reflects the critiques of modernity in left or emancipatory ideologies but also contains protests of right ideologies against the modernity. This stems from the fact that the concept of romanticism includes the most of anchor points which helps to criticize social, political and psychological results of industrial capitalist modernity. In this context, romanticism puts values like spontaneity, naturalism, solidarity, collectivism or communitarianism against the culture of individualism, reification or alienation. Although romantic criticism of modernity causes a thought of movement called “revolutionary conservatism” in especially Germany it also results in a synthesis including democratic and emancipatory properties by a combination of some Marxist and Anarchist currents. George Lukács’ Theory of Novel is important to outline such a synthesis called Weberian Marxism and exhibits the impact of romantism on the formation of Western Marxism as a critique of culture and civilization that is to be most powerful side of it