OSMANLI'DA BİR DARBE VE TAHLİLİ: GENÇ OSMAN ÖRNEĞİ

Abstract

Osmanlı padişahlarından III. Selim döneminde başlatılan Nizam-ı Cedit hareketi, batılılaşma yönünde atılmış önemli bir adımdır. Osmanlının son dönemlerinde bazı padişahlar benzer adımlar atmaya gayret etmişlerdir. III. Selim'in babası III. Mustafa zamanında dahi ıslahat hareketlerine girişildiğine dair kayıtlar vardır. Daha geriye gittiğimizde karşımıza Lale Devri çıkmaktadır. Lale Devri, zevku sefanın ön planda olduğu bir dönem olmakla beraber, bu dönemde dahi batılılaşma/ yenileşme yönünde bazı adımlar atılmıştır. Yenileşme yönünde atılan adımların ilkini ise Sultan II. Osman dönemi teşkil etmektedir. Mezkur dönemi sona erdiren ise bir ihtilal hareketi olmuştur. Gerek bu İlk Osmanlı yenilik hareketi ve gerekse onu sona erdiren ilk Osmanlı ihtilalı, daha sonrakilere örnek olmaları bakımından önem arz etmektedirler. Osmanlı İmparatorluğunda bundan sonra ortaya çıkmış olan çoğu yenilik hareketi bu Genç Osman yenilik hareketi ile aynı kaderi paylaşmıştır. Amcası I. Mustafa'nın hal edilmesi üzerine padişah olan Genç Osman, sert tavırları yüzünden kısa zamanda Yeniçeri ve Ulemanın nefretini üzerine çekmiştir. Bu nefret padişahın bizzat başkomutanlığı üstlenmesi ve hacca gitmeye karar vermesi üzerine zamanla artmış ve neticede isyana dönüşmüştür. Yeniçeri ve Sipahi Ocakları öncülüğünde başlatılmış olan ve bir sonraki gün ulemanın da katılımı ile güçlenen isyancılar, taleplerini bildirmek üzere Saray'ın kapısına dayanmışlardır. Genç Osman başlangıçta isyancıların taleplerini reddetmiş ancak bu tavrını fazla sürdürememiştir. Sonunda isyancılar Saray'a girmiş ve padişahın amcası I. Mustafa'yı bulunduğu hücreden çıkarıp sultan ilan etmişlerdir. Genç Osman ise Yedi Kule zindanlarına kapatılmış ve orada katledilmiştir. Genç Osman, bir ihtilal sonucu öldürülen ilk Osmanlı padişahıdır.

The New Order (Nizam-ı Cedit) movements started in period of Selim The third (III. Selim) of Otttoman sultans, is an important step taken toward westernization. Some sultans in last period of Ottoman Empire have also strived to take similar steps. There are records of initiation for reform movements even during period of Mustafa The Third (III. Mustafa), father of Selim The Third (III. Selim). When we went back to more in time, The Lale Devri (The Tulip Period) emerges. The Tulip Period (Lale Devri) despite the term being at the forefront of pleasure and deligth, some steps have been taken at this time in the direction of the westernization/renewal. The period of Sultan Osman The Second (II Osman) forms the first steps taken toward renewal. Unfortunately, an uprising movement has ended the mentioned period above. Both this first Ottoman innovation movement and the first Ottoman insurrection that terminated the innovation are of importance in terms of being sample for the next ones. After these events, most of the reform movements, which emerged in the Ottoman Empire, have shared the same fate as Genç Osman reform movement. Upon his uncle Mustafa The First (I. Mustafa) being jailed, Genç Osman (Young Othman) became the Ottoman Sultan, but Othman has soon attracted the wrath of Janissaries and the Ulema due to his tough attitude. This hatred increased in time when Sultan Othman personally assumed the supreme commander in chief of army and decided to go to Mecca for pilgimage and eventually turned into a rebellion. The coup that was started under the leadership of Janissary and Sipahi units, and the rebels, strengthened the next day with the participation of scholars, relied on the Palace's door to inform their demands. Genç Osman (Young Othman) initially rejected the demands of the rebels, but he but was unable to sustain his attitude over the time. The rebels, at the end, entered the Palace, and have taken the Sultan's uncle Mustafa The first (I. Mustafa) out of his seclusion and declared him as new Ottoman Sultan. Meantime, Genç Osman (Young Othman) was lock up into Yedikule Dungeons and killed there. Genç Osman is the first Ottoman sultan killed as a result of a revolution.