TÜRKİYE’DE VERGİ GAYRETİ

Abstract

Literatürde vergi gayreti indeksi; bir ülkenin herhangi bir dönemde fiili vergi rasyosu ile vergi kapasitesi arasındaki oran olarak tanımlanmaktadır (Berksoy, 1984: 57). Bu indeksin 1’den büyük olması vergileme sınırının ötesinde vergi toplandığını, indeks değerinin 1’den küçük olması ise vergileme sınırının altında kalındığını göstermektedir (Susam, 2015: 293). Bu çalışma, ilk olarak vergi gayreti kavramını ve vergi gayreti kavramının tanımlanmasında önemli rol oynayan değişkenleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Bunun yanı sıra, 2010 – 2014 döneminde Türkiye’de yer alan 79 ile (Tunceli ve Ardahan illeri hariç) ait veriler kullanılarak vergi gayretini etkileyen değişkenler ampirik olarak belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan analiz sonucunda, Türkiye’de incelenen dönemde vergi gayretini belirleyen faktörlerin sanayi üretimi, ihracat ve ithalat olduğu belirlenmiştir.

In the literature, tax effort index is defined as the difference between actual tax ratio and tax capacity (Berksoy, 1984: 57). If this index is higher than 1 it shows that taxes are collected beyond the taxation limit and if this index is lower than 1 it shows that taxes are collected under the taxation limit (Susam, 2015: 293). This study aims to determine the concept of tax effort and the factors which play a significant role with regard to identifying the concept of tax effort at first. Furthermore, it is tried to determine empirically the variables which affect tax effort in Turkey by using a data set that covers 79 cities (except Tunceli and Ardahan) over the period 2010 - 2014. According to the results of the empirical analysis, it is found that industry production, export and import are the determinants of tax effort in Turkey over the period under investigation.