Nîmâ Yûşic’inŞiirinde Değişim: Şekil, Dil ve Mana

Abstract

İran edebiyat araştırmacıları NîmâYûşic’inşiirlerini klasik şiirleri, yarı klasik ve serbest şiirler olmak üzere üç gruba ayırmışlardır. Klasik İran şiiri; şiirin kalıbı, dil ve mana olmak üzere üç ana unsura dayanmaktadır. Klasik İran edebiyat anlayışına göre şiirde gerçek anlamda bir yenilik yapılması bu üç unsurdan en az birinde tam anlamıyla bir değişiklik yapılmasını gerektirmektedir.Nîmâ, klasik şiirlerinde bu unsurları oldukları gibi korumuştur. Yarı klasik şiirlerinde klasik şiirdeki şekli korumasına karşın kafiyenin kullanım şeklini değiştirmiştir.Bu şiirlerdeki en bariz farklılıklardan bir tanesi de klasik şiirde asli unsur olarak addedilen beyitin yerini mısranın almasıdır. Beyitlerin alt alta yazılması Fars şiirinde yeni bir yöntem olarak bu kalıpta farklı şiirler yazılmasına imkân vermiştir. Aynı şekilde klasik şiirde sınırlı olan musammat türünün bazı değişiklerle yeniden yazılmasını mümkün kılmaktadır. Vezin sayısının eşitliğinin sağlanması ve kafiye tekrarları klasik şiirin özelliklerinden sayılması hasebiyle Nîmâ Yûşic’inyarı klasik diye ifade edilen şiirleri klasik şiirden ayrı sayılmazlar.Şairin1937-1958 yıları arasındaki şiirlerinin büyük çoğunluğunu serbest şiirleri oluşturmaktadır. Bu şiirlerde belli bir şekilsel yapıdan bahsetmek mümkün değildir. Şair bu şiirlerde önceden kabul görmüş kuralları bir tarafa bırakarak şahsi tecrübeleri sonucunda dünyayı kendi idrak penceresinden yansıtma imkânı bulmuştur.Nîmâ Yûşic klasik edebiyat döneminde yaygın ve geçerli olan şiir diline ve önceden belirlenmiş şiir kalıplarına ve mana dünyasına tereddütle bakmış, şiirin tabi olduğu bu unsurları şiirde uygulamayı başarmıştır. Klasik dönem şairlerinin şiirlerine benzetilerek başarılı addedilen geleneksel şiir anlayışını bir tarafa bırakarak bizzat şahsi tecrübe, zevk ve düşünce dünyasını yansıttığı bir şiir anlayışı ortaya koymuştur. Yerleşik şiir anlayışının dışına çıkarak şahsi bir şiir anlayışı oluşturmayı başaran Nîmâ Yûşic, İran edebiyatında şiirin asli unsurları hususunda köklü bir değişimin öncüsü olmuştur.

Iranian literature researchers divide Nima Yushij'spoems into three groups: classical poems, semi-classical poems and free verse poems. Classical Persian poem is based on three main elements, namely pattern, literary language and meaning. According to classical understanding of Iranian literature, a real innovation in poetry requires a complete change in at least one of the foregoing elements. Nima Yoshij kept these elements as they were in his classical poems. One of the most apparent differences in semi-classical poems is that lines replace couplets, primary components of classical poetry. Writing couplets one under the other allowed the production of different poems with this pattern as a novel method in the Persian poetry. Similarly, it allowed rewriting with various modifications of the poems that are produced in the mosamma? form in a limited number. Nevertheless, since similar lines with equal number of meters and rhyme repetitions are accepted characteristics of the classical poetry, Nima's poems that are said to be semi-classical cannot be considered different from classical poetry. Majority of the poems produced byNima Yushij between 1937-1958 are free verse poems. It is not possible to talk about a specific formal structure for these works. The poet left aside already accepted poetic rules and found the opportunity to reflect the world based on his personal experiences from his own comprehensionwindow.Nima Yushij learnt to approach the poetic language commonly in use in the classical literature era, the approved poetic patterns and realm of meaning with suspicion and rendered these elements, which poetry is subjected to, subjected to poetry. Departing from the sense of poetry that was considered resembling the poems of the classical poets and thus successful, he introduced a new sense of poetry through which he reflected his world of personal experiences, tastes and thoughts. Nima Yushij managed to establish a new sense of poetry by drifting apart from the cliché poetry and pioneered a fundamental change with regard to the primary components of poetry in the Iranian literature.