Modern Dünyada Müslümanlar İçin İslam’ı Yeniden KeşfetmekMüphemlik Kültürü ve İslâm Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirm

Abstract

Geçtiğimiz on yıl içinde İslam tarihi ve İslam düşüncesi alanlarına ilişkin benzer nitelikleriyle öne çıkan ve gündem yaratan önemli kitaplar yayınlandı. Taşıdıkla-rı ortak özellikler, bu eserleri bir arada düşünebilmemizi mümkün kılan ve onları kendi dönemleri içinde yazılmış diğer eserlerden farklılaştıran bir zemin oluştur-maktadır. İlgili eserlerin yazarları yani Wael Hallaq, Shahab Ahmed ve Thomas Ba-uer İslam düşüncesine dair akademide var olan hâkim anlatılarla ve kavramsallaş-tırmalarla hesaplaşan, yenilikçi bakışlar sunmaktadırlar. İslam tarihine dair yaygın bir görüş olan modernite öncesi uzunca bir zaman dilimini duraklama ve çöküş dönemi olarak değerlendirmeyi reddetmektedirler. Tarihsel dönemselleştirme bağ-lamında bir diğer ortak görüşleri ise modern dönemin İslam düşüncesinde radikal bir dönüşüme yol açtığı, İslam’ın ve İslam tarihinin algılanma biçimlerinde ciddi bir değişim yarattığı yönündedir. Öte yandan bu yazarlar birazdan bahsedeceğim eser-lerinde, akademide uzun süredir tercih edilen mikro plandaki derinlemesine ince-lemeler yerine, çok geniş bir zaman dilimini ve coğrafyayı kapsayan geniş kapsamlı çalışmalar yaparak, İslam tarihine ve düşüncesine ilişkin büyük anlatılar ortaya koydular. İlgili eserlerin öne çıkan bir başka ortak özelliği ise kurguladıkları farklı perspektifler, tarihsel süreç içinde izini sürdükleri ve bir şekilde idealleştirdikleri güzergahlar üzerinden normatif anlatılar sunmalarıdır. Bir başka deyişle yaşanıp bitmiş bir tarihsel kesiti ya da var olan bir durumu incelemekle sınırlı kalmayan, İslam’ın ve Müslümanların bugününe müdahil bir söylem üretmektedirler.