XIX. Yüzyılda Misyonerlik Faaliyetleri Çerçevesinde Trabzon Ermenilerine Bir Bakış

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu içersinde pek çok etnik ve dini gurup bulunmaktaydı. Devletin bu yapısı, özellikle devletin zayıflamaya başlamasından itibaren dış güçler tarafından istismar edilmeye başlanmış, Osmanlı Devleti içindeki azınlıklar politik ve ekonomik amaçlar için birer araç olarak kullanılmışlardır. Bu bağlamda Fransızlar Katoliklerin, Ruslar Ortodoksların hamisi olurken XIX. yüzyılda da İngilizler yaratmaya çalıştıkları Protestanların hamisi olmaya çalışmışlardır. Bu bakımdan XIX. yüzyıl Osmanlı coğrafyasında misyonerlik faaliyetlerinin de en üst seviyeye çıktığı bir dönemdir. Trabzon, sahip olduğu coğrafi konum ve barındırdığı Ermeni ve Rum azınlıklar itibarı ile misyonerlerin ilgisini çeken imparatorluğun önemli yerlerinden biri idi. Yüzyıl içinde önemli bir transit ticaret noktası haline gelen şehirdeki misyonerlik faaliyetleri aynı zamanda Osmanlı Devleti’nde yaşanan politik ve iktisadi çekişmenin de kendisini gösterdiği diğer bir faaliyetti. Bu bağlamda Trabzon, önce Katolik misyonerlerin daha sonra da Protestan misyonerlerin çalışmalarına sahne olan bir yerdi. Bu misyonerlik faaliyetlerinden en çok etkilenenler ise Trabzon Ermenileri idi.