DENİZ HUKUKUNA İLİŞKİN TEMEL EGEMENLİK ALANLARI BAĞLAMINDA ARKTİK’TEKİ İHTİLAFLI ALANLAR VE HUKUKİ DURUM

Abstract

Dünyada sorunların ve ihtilafların bulunduğu birçok bölge vardır ve bunlardan biri de Arktik’tir. Coğrafi şartlarının elverişsiz olması bölgeyi yakın dönemlere kadar küresel güçlerin hegemonik paylaşımlarından uzak tutmuştur. Ancak teknolojik gelişmelere ilave olarak iklim değişiklikleri gibi çevresel faktörler Arktik bölgesini küresel mücadelenin gündemine dâhil etmiştir. Dünyada pay edilmeyen son coğrafyalardan olan Arktik, bugün özellikle kıyıdaş beş ülkenin egemenlik iddiaları ile konuşulmaktadır. Bugün için Kuzey Kutbu’nun hukuki statüsünü düzenleyen özel bir antlaşma ya da düzenleme bulunmamaktadır. Kıyıdaş ülkeler bölgedeki anlaşmazlıkların çözümü için 1982 tarihli BMDHS’yi esas almaktadırlar. Bölgedeki en önemli sorun kıyıdaş ülkelerin sahip oldukları kıta sahanlıklarının sınırlarının belirlenmesi sorunudur. Bu bağlamda ABD dışındaki dört ülke sahip oldukları 200 deniz millik kıta sahanlığını 350 deniz miline kadar genişletme talebiyle Birleşmiş Milletler Kıta Sahanlığı Sınırları Komisyonu’na başvurmuş ve başvurular henüz bir karara bağlanmamıştır. Bu çalışmada meselenin daha iyi anlaşılabilmesi için öncelikli olarak deniz hukukuna ilişkin temel kavramlar açıklanmıştır. Sonrasında ise meselenin esasını oluşturan bölgedeki ihtilaflı alanlar ve bunların hukuki durumu izah edilmeye çalışılmıştır.

There are many regions in the world where there are problems and disputes. One of them is the Arctic. Unfavorable geographical conditions have kept the region away from the hegemonic sharing of global forces until recently. However, in addition to technological developments, environmental factors such as climate change have incorporated the Arctic region into the agenda of global struggle. Arctic, which is one of the last geographies not shared in the world, is being spoken today especially with the claim of sovereignty of the five common coastal countries. There is no special treaty or regulation regulating the legal status of the North Pole for today. The coastal states are based on the 1982 UNCLOS for the resolution of disputes in the region. The most important problem in the region is the problem of determining the boundaries of the continental shelfs of the common coastal countries. In this context, the four countries other than the United States, have applied to the Commission on the Limits of the Continental Shelf, requesting the extension of their 200 mile continental shelfs to 350 miles, and the applications have not yet been tied up. In this study firstly the basic concepts related to maritime law are explained. Later on, it was tried to explain the conflict areas in the region and their legal status.