Akçaabat (Trabzon) Güneyi ve Çevresindeki Kampaniyen Yaşlı Volkanik Kayaçların Petrografisi, Jeokimyası, Jeokronolojisi ve Petrojenezi

Abstract

Doğu Pontid Orojenik Kuşağında Akçaabat (Trabzon) güneyi ve çevresinde yüzeyleme veren Kampaniyen yaşlı volkanik kayaçlar; bazalt, bazaltik andezit ve andezit bileşiminde olup, petrografik olarak klinopiroksen , plajiyoklas (An80-84), olivin ve opak minerallerden oluşurlar. Tüm kayaç hamurunda uygulanan 40Ar-39Ar yaşlandırma metoduyla volkanitlerin yaşları 82.61±0.34 My (Üst Kretase, Kampaniyen) olarak belirlenmiştir. Volkanitler kalk-alkalen karaktere sahiptirler. İlksel manto (İM)'ya normalize edilmiş iz element değişim diyagramlarında büyük iyon yarıçaplı litofil element (BİLE; Sr, K2O, Rb, Ba), Th ve Ce bakımından zenginleşme, Zr, Y, Nb, Ta ve TiO bakımından fakirleşme ile karakterize edilen yitim imzasına sahiptirler. Ayrıca, kondrite normalize edilmiş nadir toprak element (NTE) dağılımları, kayaçların düşük-orta derecede zenginleştirklerini göstermiştir (LaN/LuN=2-3.4). Volkanitlerin ana magmasının gelişiminde fraksiyonel kristallenmenin rolü magma karışımı ve asimilasyonfraksiyonel kristalleşmeye (AFC) göre daha etkindir. Tüm bu veriler ışığında Kampaniyen yaşlı volkanitlerin ana magmasının yitim etkisiyle, daha çok akışkanlar tarafından metazomatizmaya uğratılmış spinel lerzolitik bileşimdeki zenginleşmiş bir kaynaktan türediği ve daha sonra kabuk içerisinde özellikle fraksiyonel kristallenme ve daha az oranda da magma karışımı gibi magmatik olayların etkisiyle geliştiği düşünülmektedir

The Campanian volcanic rocks cropped out in the south of Akçaabat (Trabzon) region and surrounding area in the Eastern Pontides Orogenic Belt are basalt, basaltic andesite and andesite in composition and petrographycally consist of clinopyroxene , plagioclase (An80–84), olivine and opaque minerals. 40Ar-39Ar step-heating dating method carried out on groundmass of volcanic rocks yielded 82.61±0.34 Ma (Upper Cretaceous, Campanian). The volcanic rocks have calc-alkaline affinity and primitive mantle (PM) normalized trace element patterns imply subduction fingerprints with enrichment in large ion lithophile elements (LILEs; Sr, K2O, Rb, Ba), Th and Ce, and depletion in Zr, Y, Nb, Ta and TiO2. Additionally, the chondritenormalized rare earth element (REE) patterns show low to medium degree of enrichment (LaN/LuN=2-3.4). The role of fractional crystallization involved in parental magma generation of the volcanics is more effective than magma mixing and assimilation-fractional crystallization (AFC) processes. In the light of all data, the parental magma(s) of the Campanian volcanics were derived from a enriched lithospheric mantle source in spinel lerzolitic composition, previously enriched by subduction related fluids and it reached the final composition with the effect of fractional crystallization and minor amount of magma mixing