MUHAMMED ESED’DE DİNİ DEĞİŞİMİN PSİKOLOJİK ANALİZİ

Abstract

Dini değişim modelleri açısından Muhammed Esed'de dini değişimin incelendiği bu çalışmada öncelikle dini değişim kavramına, bu konuda yapılan çalışmalara ve dini değişim olgusunun Din Psikolojisindeki yerine değinilmiştir. Sonra Esed'in kısa yaşam öyküsüne yer verilmiş, Esed'deki dini değişim kuramsal bir yaklaşımla ele alınarak din değiştirmenin güdüleri, dini değişimde gelişimsel faktörler, dini değişimin evreleri ve din değiştirmenin motifleri incelenmiştir. Esed'deki dini değişim kendi eserleri temel alınarak Din Psikolojisinde kabul gören din değiştirme modelleri açısından analiz edilmiştir. Bu bağlamda Esed'de din değiştirmenin güdüleri Snow ve Phillips, Glock ve Gillespie'nin yaklaşımlarıyla değerlendirilirken dini değişimde gelişimsel faktörler Erikson'un düşünceleriyle ele alınmıştır. Dini değişimin evreleri ise Lofland ve Stark, Clark, Batson ve Ventis ve Köse'nin aşamalı sınıflamalarıyla değerlendirilmiştir. Din değiştirmenin motifleri analiz edilirken de Lofland ve Skonovd'un modelleri kullanılmıştır. Psikolojik faktörlerin, Esed'in değerlendirdiğimizde Esed'in ilk gençlik yıllarından itibaren anlama isteği ve zihinsel tatmin ihtiyacının belirgin olduğu görürüz. Esed içinde bulunduğu kültürün empoze ettiği temel noktaları yeniden gözden geçirme ihtiyacı içindedir. Toplumdaki ve kendi hayatındaki belirsizliklerden rahatsız olmuş hayatın evrensel anlamı ve neyin doğru, neyin yanlış olduğu sorularına cevaplar aramıştır. Bu arayışları neticesinde İslam'ı kabul ederek, bir aidiyet, kabul edilme duygusu ve kendisini köklü olarak yeniden düzenleme imkânı kazanmıştır. İslam'ı kabul etmekle bütün arayışlarının bittiğini, belli bir fikrî yörüngeye bağlı olmak ve bir kardeşler topluluğunun parçası olmak arzusuzunun gerçekleştiğini hissetmiştir

At this work on Which religious conversion in Muhammad Asad is studied, in terms of religious conversion models, first of all the concept of religious conversion, the Works in this topic and the place of religious conversion concept in Psychology of Religion are mentioned. Then, a brief life story of Asad is mentioned, by dealing with the religious conversion in Asad in a theoretical approach, the motives of religious conversion, the developmental factors in religious conversion, the stages of religious conversion and the figures of religious conversion are studied. The religious conversion in Asad is analyzed in terms of conversion models accepted in Psychology of Religion taking his own Works as a base. In this sence, while the motives of religious conversion in Asad are considered by the approaches of Snow & Phillips, Glock and Gillespie, the developmental factors in religious conversion are considered by Erikson’s thoughts. The stages of religious conversion is considered by gradual classification of Lofland & Stark, Clark, Batson & Ventis and Köse. Lofland and Skonovd’s types are used while analyzing the figures of conversion. When considered the effects of psychological factors on the religious conversion of Asad, we see that beginning from his early adolescence his willing to understanding and his need to mental satisfaction are explicit. Asad is in need of reviewing the main points imposed by his cultere. He is disturbed by the ambiguities in society and his own life and he looks for answers to the universal meaning of life and questions ‘what is right? what is wrong?’. As a result of his seeking, he accepts Islam as his religion and he gains a feeling of belonging, admission and a change of rearranging himself radically. By accepting Islam he feels that all his seekings finish and his desire of depending on a certain intellectua orbit and being a part of fellows community come true