İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ AÇISINDAN İŞ GÜVENLİĞİ KÜLTÜRÜNÜN ÖNEMİ ÜZERİNE BİR ODAK GRUP ÇALIŞMASI

Abstract

Çalışma ortamının sağlık ve güvenlik açısından ergonomik olarak tasarlanması, risk faktörlerinin belirlenerek risklerin en aza indirilmesi ve de yasal ve kurumsal düzenlemelerin varlığı, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için temel unsurları yansıtmaktadır. Ancak alınan bu önlemler iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanarak, iş kazalarının önlenmesi için yeterli olmamaktadır. Bu noktada, iş kazalarının önlenmesinde, çalışma ortamında sağlık ve güvenliğin sağlanmasında "insan" faktörünün önemi üzerinde duran güvenlik kültürü oldukça kritik bir yer teşkil etmektedir. Güvenlik kültürünün tüm kademelerdeki çalışanlara benimsetilmesi ve yaygınlaştırılması, daha güvenli bir çalışma ortamını beraberinde getirecektir. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı, tehlikeli işler sınıfında yer alan marangozluk mesleğinde çalışan kişilerin iş güvenliği kültürüne yönelik bakış açılarını ortaya koyarak, güvenlik kültürü seviyelerini tespit etmektir. Bu kapsamda, nitel araştırma yöntemlerinden olan odak grup görüşmesi ve gözlem yöntemi kullanılmıştır. Erzincan ilinde faaliyet gösteren 24 marangozla bu görüşmeler gerçekleştirilmiş olup, veri analizi yöntemi olarak da içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular çerçevesinde, katılımcıların genel olarak güvenlik kültürü seviyelerinin düşük olduğu tespit edilirken, güvenlik kültürü belirleyicilerinden sadece kadercilik algısının güvenlik kültürü seviyesini olumlu yönde etkileyecek şekilde oluştuğu belirlenmiştir. Ayrıca, risk faktörlerinin (özellikle fiziksel ve ergonomik risk faktörleri) belirlenmesi ve de önlenmesine yönelik olarak bilinçli bir uygulamanın olmadığı gözlemlenmiştir.

Ergonomic design of the working environment in terms of health and safety, minimizing the risks by determining the risk factors, the existence of legal and institutional regulations are the basic elements to ensure occupational health and safety. However, these measures to be taken are not sufficient to prevent work accidents. At this point, the safety culture, which emphasizes the importance of the "human" factor in preventing work accidents and ensuring health and safety in the working environment, has a very critical role. Having all the employees at a work place to adopt this safety culture and expanding it to all levels will bring along a safer working environment. Accordingly, this study aims to determine the safety culture levels by revealing the opinions of the people working in the carpentry profession which is categorized in the dangerous work class on the job safety culture. In this context, focus group interview and observation method which are the qualitative research methods were used. The interviews were held with 24 carpenters working in Erzincan and content analysis method was used as data analysis method. According to the findings, the participants were generally found to have low levels of safety culture and only the fatalism perception, one of the security culture determinants, had a positive effect on the level of safety culture. In addition, it was observed that there weren’t any conscious practices to identify and prevent the risk factors (especially physical and ergonomic risk factors).