ÖZEL EĞİTİMDE AİLE EĞİTİMİNE YÖNELİK BİR DERLEME ÇALIŞMASI

Abstract

Bu çalışmanın amacı alan yazında özel eğitimde aile eğitimine ilişkin çalışmalar ışığında aile eğitimine yönelik genel bir çerçeve sunmaktır. Bu amaçla aile eğitimine, özel eğitime ihtiyacı olan çocukların ailelerine, özel gereksinimli çocukların ailelerinin verdiği tepkilere, ailelerin ihtiyaçlarına, ailelerin desteklenmesine, özel eğitime ihtiyacı olan çocukların kardeşlerine, aile eğitim programlarına, özel gereksinimli çocuklarda aile katılım çalışmalarına ve ailelere yönelik rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerine değinilecektir. Özel gereksinimli çocuklar gelişimsel özellikleri bakımından normal çocuklardan farklılık göstermektedir. Görme yetersizlikleri, işitme yetersizlikleri, dil ve konuşma bozuklukları, zihinsel yetersizlikler, bedensel yetersizlikler, öğrenme güçlükleri, uyum güçlükleri, down sendromu, üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocuklar özel eğitime ihtiyaç duymaktadırlar. Özel gereksinimli çocuk sahibi olmak aileler için kolay bir durum değildir. Aileler bazı duygusal tepkiler yaşarlar ve anlaşılmak isterler. Aileler şok-inkâr, öfke-kızgınlık, pazarlık yapma, depresyon ve kabul aşamalarından geçerler. Özel gereksinimli çocuk sahibi aileler duygusal desteğe, maddi desteğe ve bilgi desteğine ihtiyaç duymaktadır. Özel gereksinimli çocukların aileleri özel eğitim sürecine mutlaka etkin olarak katılmalıdır. Özel gereksinimli çocuk sahibi ailelere yönelik aile eğitiminin amacı; farklı yönleriyle anne babalık ile ilgili bilgilendirmek, bilinçlendirmek ve beceri kazandırmaktır. Özel gereksinimli çocukların aileleri için eğitim programları gruba, eve ve ev-kuruma dayalı olmak üzere üçe ayrılır. Uzmanlar ailelerle etkili iletişim kurmak için onlara saygı duymalı, etkin dinlemeli ve sorular sormalı, anne babayı kabul etmeli, cesaretlendirmeli ve güven duygusunu geliştirmelidir. Aileler çocuklar ile evde farklı gelişim alanlarını destekleyici etkinlikler yapmalıdır. Yapılan bu çalışma ile özel eğitimde aile eğitimi üzerine yapılacak araştırmalara ışık tutacağı hedeflenmektedir

The aim of this study is to present a general framework for family education in the light of studies on family education in special education. For this purpose, the family with children in need of special education, the responses of the family, the needs of the families, the support of the families, the siblings of the children in need of special education, family education programs, family participation activities in families with children in need of special education and guidance activities for families will be mentioned. Children with special needs differ from normal children in terms of their developmental characteristics. Visual impairments, hearing impairments, language and speech disorders, mental disabilities, physical disabilities, learning difficulties, adaptation difficulties, down syndrome, gifted and talented children need special education. Having a child with special needs is not an easy situation for families. Families experience some emotional reactions and want to be understood. Families go through the stages of shock-denial, anger-anger, bargaining, depression, and acceptance. Families with children with special needs need emotional support, financial support and information support. Families of children with special needs must participate actively in the special education process. The purpose of family education for families with children with special needs; to inform, raise awareness and gain skills about parenting in different aspects. Education programs for families of children with special needs are divided into three groups, home and home-institutionbased. İn order to communicate effectively with families, professionals must respect them, listen effectively and ask questions, accept parents, encourage them and develop a sense of trust. Families should organize activities that support different development areas with children at home. With this study, it is aimed that it will shed light on researches on family education in special education.