Evrensel ilkeler ve pratik yaşam arasında ahlâkın teşekkülü

Abstract

Bu çalışmamızda ahlâki ilkeler ve yaşam arasındaki insanın ahlâki eğilimlerini, ahlâki tavrını nasıl bir yaklaşımla yorumlamamız gerektiği ve ahlâka nasıl bir teorik zemin oluşturabileceğimiz sorgulanmaktadır. Biz bu sorgulamayı, Kant’ın oluşturmaya çalıştığı, akıl ilkelerine dayalı evrensel bir teorik zeminden hareket eden ahlâk anlayışını temel alarak yapmaktayız. Burada Kant’ın evrenselci bir refleksiyonla ahlâki ilkeleri sadece “akıl”a indirgemesinin ve sırf kurgusal bir temelden yola çıkarak yaşam ile ayrışmaz bir yapısı bulunan ahlâkı yönlendirmeye çalışmasının meydana getireceği olumsuzluklar üzerinde durulmaktadır. Bir ilkeden hareket etme zorunluluğunun olmasıyla birlikte yaşamın sürekli değişen yüzünün bireyin ahlâk tecrübesinin oluşumunda dinamik bir yapı meydana getirdiği gösterilmekte ve teori-pratik arasında tek yönlü bir kurgunun olamayacağı Nietzsche’nin görüşleri de referans alınarak vurgulanmaktadır. Bize göre Aristoteles’in “phronesis” kavramına verdiği anlam etrafında “ahlâk”ın teorik yönünü oluşturarak pratiğin yönlendirici gücü de ortaya konulabilecektir.

In this study, the moral trends of man between life and moral principles, how and with what approach we are supposed to interpret his moral stance, and how we can form a theoretical basis for morals are being questioned. We have made this questioning by taking morality based on the universal principles moving on the floor of theoretical reasoning, which Kant tried to form. Here, it is focused on the negativities which are generated by Kant’s degrading of moral principles just to the mind with a universalist reflection, and by manipulation effort of ethics having an inseparable structure with life, based on a sheer fictional basis. It is shown that ever-changing face of life can generate a dynamic structure in the formation of the individual’s moral experience, along with having an obligation to act from a principle, and it is emphasized that there can not be a one-way fiction between theory and practice also based on view of Nietzsche. In our view, the router power of practice may also be acquired by forming the theoretical way of morality around the meaning given by Aristotle to the concept of phronesis.