TÜRKİYE’DE OBEZİTENİN SOSYOEKONOMİK BELİRLEYİCİLERİ

Abstract

Bu çalışmada, Vücut Kitle İndeksi (VKİ) yardımıyla belirlenen bireyin aşırı kilo veya obezete durumunu etkileyebilecek sosyoekonomik faktörlerin genelleştirilmiş sıralı logit (gologit) metodolojisi uygulanarak Türkiye için araştırılması amaçlanmıştır. Analizde, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından oluşturulan 2014 ve 2016 yıllarına ait Türkiye Sağlık Araştırması (TSA) veri setlerinden yararlanılmıştır. Gologit sonuçları, kadınların erkeklere, evlilerin ise bekarlara oranla obez olma risklerinin 2 kat daha fazla olduğunu göstermektedir. Aşırı kilo ve obeziteye yakalanma olasılıkları ile bireyin eğitim seviyesi ve fiziksel aktivite durumu arasında güçlü negatif ilişki bulunmuştur. Özellikle haftalık en az 10 dakikalık yürüyüş yapılan gün sayısı arttıkça bireylerin üçüncü sınıf obeziteye yakalanma ihtimali yarı yarıya azalmaktadır. Bireylere ait ekonomik durum değişkenlerinden olan hane geliri arttıkça kişilerin aşırı kilolu veya obez olma ihtimalleri de artmaktadır. Gelişmiş ülke deneyimlerinin aksine gelişmekte olan ülkeler ve Türkiye özelinde yapılan çalışmalara paralel olarak, kişinin gelir seviyesi arttıkça toplam enerji ve toplam yağ alımının artacağı bu nedenle aşırı kilo ve obezite riskinin artacağı tahmin edilmiştir.

The aim of this study is to investigate the socioeconomic factors which may affect on individual’s overweight or obesity status determined by the Body Mass Index (BMI) by applying the generalized sequential logit (gologit) methodology for Turkey. In the analysis, Turkey Health Interview Survey (TSA) data set generated by Turkey Statistical Institute (TURKSTAT) is used for the year 2014 and 2016. Gologit results show that women are twice as likely to be obese compared to men and similarly, married couples are twice as likely to be obese compared to singles. A strong negative correlation is found between the possibility of being overweight and obesity and the level of education and physical activity of the individual. In particular, as the number of days with a minimum of 10 minutes of walk per week increases, the likelihood of the third-grade obesity is reduced by half. Moreover, as household income, which is one of the economic status variables of individuals, increases, the probability of individuals becoming overweight or obese is increasing. In this study, unlike the developed countries experiences but in parallel with studies on developing countries and Turkey, it is estimated that as the person's income level increases the total energy and total fat intake will increase and thus the risk of becoming overweight or obese will increase.