Ankara Çayı’na ait Pleistosen Yaşlı Teras Çökellerinin Jeokimyasal Özellikleri

Abstract

Bu çalışmada, Ankara Çayı’na ait Pleistosen yaşlı teras çökellerinin jeokimyasal özelliklerinin belirlenmesi ve buna bağlı olarak kaynak alanındaki ayrışma derecesi, sedimanter döngü tarihçesi ve kaynak kayaların belirlenmesi amaçlanmıştır. İncelenen çökellerin CIA, PIA ve ICV değerleri sırasıyla 58.6, 58.7 ve 1.58 olarak belirlenmiştir. Söz konusu çökellerin genel olarak basit sedimanter döngüye maruz kaldığı ve kaynak alanından çok uzaklara taşınmadığı için çökellerin kimyasal bileşimlerinin çoğunlukla kaynak kaya bileşiminin kontrolü altında olduğu saptanmıştır. İncelen örneklerin Al2O3/TiO2, La/Sc, Co/Th ve Th/Sc oranlarının sırasıyla 8-21, 2.52-4.4, 1.50-2.19 ve 0.70- 1.03 arasında değiştiği belirlenmiştir. Ayrıca, çökeller negatif Eu anomalisi ve yüksek HNTE/ANTE oranları içermektedir. Bu veriler doğrultusunda, çalışma alanında muhtemelen, zayıf-orta kimyasal ayrışma, zaman zaman yüksek tektonik aktivite ve yüksek erozyon olduğu, teras çökellerin ortaç veya felsik-mafik bileşimli kaynaktan malzeme aldığı ve kimyasal olarak olgun olmadığı kanısına varılmıştır.

The study aims to investigate geochemical properties, chemical weathering, sedimentary-cycle history and sediment provenance of the Ankara Stream Pleistoceneaged terrace deposit. The CIA, PIA and ICV values of the examined samples have been determined as 58.6, 58.7 and 1.58, respectively. The terrace deposits are exposed to the simple sedimentary cycling history, which indicates that geochemical compositions of sediments were controlled by the composition of source materials. The Al2O3/TiO2, La/Sc, Co/Th and Th/Sc ratios of the investigated samples range from 8-21, 2.52-4.4, 1.50-2.19 and 0.70-1.03, respectively. Thus, the deposits have negative Eu anomaly and high LREE/HREE ratios. Finally, likely low-to-moderate degrees of chemical weathering of these deposits show an increase tectonic activity and erosion in the studied area. Terrace deposits are derived from particle to intermediate or felsic–mafic sources and the deposits are chemically immature.