Türkiye’de Kayak Sporu ve Uludağ Algısının Tarihsel Temelleri: Karlı Dağdaki Ateş Filminin Göstergebilimsel İncelemesi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de kayak sporu ve Uludağ algısının tarihsel temellerinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, Uludağ’da geçen en önemli Yeşilçam Filmlerinden biri olan Karlı Dağdaki Ateş filminin göstergebilimsel incelemesi yapılmıştır. Çözümleme için öncelikle filmin ön incelemesi yapılmış, Uludağ ve kayak sporuna ilişkin güçlü mesajların yansıtıldığı beş sahne belirlenmiştir. Ardından, belirlenen sahneler Roland Barthes’in göstergebilimsel yaklaşımı çerçevesinde analiz edilmiştir. Bu kapsamda, ilgili sahnelerdeki göstergeler, gösteren-gösterilen ve düz anlam-yan anlam bağlamında değerlendirilmiş; diğer bir ifadeyle, filmdeki görüntüler ve diyaloglar ile bunların Uludağ imajı ve kayak sporu algısı çerçevesindeki yan anlamları incelenmiştir. Bulgulara göre, Uludağ imajının tarihsel temelleri açısından “romantik üst sınıf destinasyonu” ve “büyüleyici, mistik kayak merkezi” gibi faktörler öne çıkmaktadır. Kayak sporu algısının tarihsel temelleri açısından ise zor, tehlikeli (özellikle kadınlar, yaşlılar ve kilolular için) ve elitist algısı öne çıkmaktadır. Ayrıca bazı sahnelerde kayak sporunun zevkli ve prestijli olduğuna ilişkin yansımalar vardır. Güncel literatür kapsamında yapılan karşılaştırmalar ise bu algıların günümüzde büyük ölçüde varlığını koruduğunu ortaya koymaktadır.

This study was carried out to investigate the historical basis of the perception in Turkey towards Uludağ and the sport of skiing. In this context, a semiotic examination of the movie called Karlı Dağdaki Ateş (Fire on the Snowy Mountain), one of the most important Yeşilçam Films in Uludağ, has been conducted. For the analysis, firstly, the preliminary examination of the film was made and five scenes were identified in which strong messages about Uludağ and ski sports were reflected. Then, the determined scenes were examined within the framework of Roland Barthes' semiotic approach.In this context, the signifiers in the relevant scenes were evaluated in the context of sign-signified and denotation-connotation; in other words, the scenes and dialogues in the film and their connotations within the framework of Uludağ image and skiing perception were examined.According to the findings, factors such as "romantic upper-class destination" and "fascinating, mystical ski resort" become prominent in terms of the historical foundations of Uludağ image.In terms of the historical foundations of the skiing sports perception, the perception of difficult, dangerous (especially for women, the elderly, and overweight) and elitist become prominent. Also, in some scenes, there are reflections that skiing is enjoyable and prestigious.The comparisons made within the scope of the current literature have revealed that these perceptions remain largely in present.