SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE ÖĞRENCİLERİN KARŞILAŞTIKLARI BAZI KAVRAMLARI ANLAMA DÜZEYLERİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığı'nın hazırladığı 20142015 eğitim-öğretim yılında işlenen/okutulan 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarında öğretmenleri/uzmanlarının görüşleri doğrultusunda, Sosyal Bilgiler ders kitaplarının eleştirel bir bakış açısıyla incelenmesidir. Ayrıca Sosyal Bilgiler öğretimi ile ilgili bazı kavramlar hakkında öğrencilerin fikir, duygu ve düşüncelerini tespit ederek onların bu kavramları anlama düzeylerini tespit etmektir. Araştırma betimsel nitelikte bir alan çalışması olarak yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini Erzurum Yakutiye Şair Nef'i Ortaokulu 6/A ve 6/B sınıflarında okuyan 48 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma, MEB tarafından hazırlanmış olan ortaokul 6.sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının "Yeryüzünde Yaşam" ünitesi üzerinde yoğunlaştırılmıştır. Ortaokul 6. sınıf ders kitabı ve ortaokul Sosyal Bilgiler müfredat programı incelenerek ünitelerde geçen 34 adet kavram tespit edilmiştir. Daha sonra bu kavramlar, öğrencilerin kısa yazılı cevaplar verebilecekleri şekilde anket form halinde düzenlenerek, ünite konuları sınıfta işlendikten iki hafta sonra uygulanmıştır. Ünitede geçen kavramların tespit edilmesinde Sosyal Bilgiler öğretmenleri ve Sosyal Bilgiler eğitim uzmanlarının da görüşleri alınmıştır. Uygulanan anket formundan elde edilen veriler, kavramı doğru anlama, kavram yanılgısı, kavram kargaşası ve cevapsız şeklinde sınıflandırılarak öğrencilerin bu kavramlarla ilgili anlama düzeyleri tablolar haline getirilip yorumlanmıştır. Öğretim süreci içerisinde öğrenilen kavramların özellikle duyu organlarına hitap etme derecesi arttıkça öğrenmenin daha kolay olduğu, ayrıca görme duyusuna hitap eden bir bilginin rahatça anlaşıldığı, hafızada daha kalıcı olduğu, öğretmenlerin Sosyal Bilgiler derslerinde, öğrencilerin ilk kez karşılaştıkları kavramları somut bir şekilde görsel materyallerle anlatarak örneklerle açıklamasının başarıyı arttırdığı tespit edilmiştir

scientific terms and determining the reasons for students' misconceptions and overcoming these misconceptions are among the subjects researchers attach importance to. To detect the reasons for misconceptions and to attempt to overcome the mistakes are much more time consuming and difficult processes than defining misconceptions. Especially, to make students overcome their mistakes is rather difficult