KİŞİLİĞE YÖNELİK YILDIRMA (MOBBING) DAVRANIŞLARI ve FİZYOLOJİK ETKİLER ARASINDAKİ İLİŞKİDE PSİKOLOJİK ETKİLERİN ARACILIK ROLÜ

Abstract

Bu araştırma, sağlık çalışanlarının maruz kaldıkları kişiliğe yönelik yıldırma (mobbing) davranışlarının (psikolojik şiddetin), çalışanlar üzerindeki direkt ve/veya endirekt fizyolojik etkilerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Psikolojik etkilerin aracı (mediator) değişken olarak ele alındığı araştırma modeli, 1187sağlık çalışanından elde edilen verilerle sınanmıştır. Sonuç olarak, psikolojik etkilerin, kişiliğe yönelik yıldırma davranışlarının çeşitli boyutları (doğrudan, dolaylı ve aleni) ile fizyolojik etkiler arasındaki ilişkide aracılık rolüne kanıt sağlanmıştır. Geliştirilen model hekimler, hemşireler, idari personel, dışarıdan temin edilen (outsource) personel ve diğer sağlık personeli için ayrı ayrı sınanmıştır. Buna göre, modelde sınanan aracılık etkilerine; hemşireler, dışarıdan temin edilen personel ve diğer sağlık personeli için çeşitli düzeylerde -kısmen- kanıt sağlanabildiği, hekimler ve idari personel için ise öngörülen modele -ilişkilere- kanıt sağlanamadığı görülmektedir. Çalışmada, ayrıca, maruz kalınan yıldırma davranışları ve bu davranışların etkilerinin, mesleki pozisyon bakımından farklı görünümlerde olduğu saptanmıştır.

The study attempts to reveal the direct or/and the indirect physical effects of mobbing behaviors (the psychological violence) on employees. The research model which posits the psychological effects as the mediator variable tested via the data drawn from 1187 health employees. Consequently, it is found that the psychological effects mediate the relationship between mobbing behaviors (direct, indirect, and explicit) and physiological effects. The model also applied to organizational positions namely, physicians, nurses, administrative staff, outsources staff and the other health staff. Accordingly, when the data suggest the mediator role of physiological effects is partially valid for nurses, outsourced staff, and the other health staff, it does not suggest any mediator role for physicians or/and the administrative staff. In addition, the exposed mobbing behaviors and the effects of mobbing have different aspects.