TÜRKİYE’DE YAPI DENETİMİN DENETİMİ

Abstract

Türkiye’de yapı denetimi, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna dayalı olarak, Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile çalışan ve münhasıran yapı denetimi ile uğraşan tüzel kişiliğe sahip Yapı Denetim Kuruluşları tarafından yapılmaktadır. Kanunun uygulanmasında Yapı Denetim Kuruluşlarının işlem ve faaliyetlerini denetleme yetkisine sahip Çevre ve Şehircilik Bakanlığı adına İl Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri düzenli denetimler yapmaktadır, ihbar ve şikayetleri değerlendirmektedir. İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüklerinde, yapı denetimle ilgili tüm işlemleri Yapı Denetim Şube Müdürlükleri yürütmektedir. Yapı Denetim Kuruluşlarının faaliyetlerini denetleme görevini Yapı Denetim Şube Müdürlükleri bünyesinde kurulan Yapı Denetim Çalışma Birimleri yürütmektedir. Yapı Denetim Çalışma Birimleri mevzuat gereği her yıl Yapı Denetim Kuruluşlarına en az altışar şantiye ve ikişer büro denetimi yapmaktadır. Yapı Denetim Kuruluşlarının kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak görevlerini yürütmelerini temin etmek üzere inceleme, araştırma ve bilgilendirme faaliyetlerinde bulunmak, yapı denetim kuruluşlarının faaliyetlerini inceleyerek sonuçlarını Yapı Denetim Komisyonuna bildirmek gibi görevleri olan Yapı Denetimi Çalışma Birimlerinin bünyesinde yer aldığı Yapı Denetimi Şube Müdürlükleri, iş yükü ve ilin durumundan bağımsız olarak her ilde bir tane bulunmaktadır. Tüm illerde yapı denetimiyle ilgili faaliyetlerin yönetimi bir şube müdürü tarafından yönetilmektedir. İllerin nüfusları ve illerde ki yapı denetime tabi yapı alanları bir biriyle kıyaslandığında bu yapılanmanın yanlış, amaca ulaşmada yetersiz olduğu kolayca anlaşılır. Bu çalışmada, örnek olarak seçilen yedi ilde, Yapı Denetimi Çalışma Birimlerince yapılabilecek denetim etkinliği karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Örnek illerde Yapı Denetimi Kuruluşlarının denetimini yapan Yapı Denetimi Şubelerinin personel sayısı, ilde faaliyet gösteren Yapı Denetim Kuruluşu sayısı, ceza alan Yapı Denetim Kuruluşu sayısı, il nüfusu ve İlde yapı denetimi kapsamında yapımı devam eden yapı alanları oransal olarak karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmada çıkan sonuçlar da dikkate alınarak, Tüm ülkede dengeli ve daha etkin denetim için önerilerde bulunulmuştur.