Muhammed bin Mustafa Akkirmânî ve itikâdî görüşleri

Abstract

Muhammed b. Mustafa Akkirmânî, XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yaşamış önemli bir ilim adamıdır. Hem dinî hem de beşerî ilimlerde çalışmalar yapan Akkirmânî, Kelam, Felsefe, Mantık, Tefsir, Hadis, Fıkıh ve Arap dili gibi pek çok alanda eser yazmıştır. Dolayısıyla Akkirmânî'nin çok yönlü ve farklı dallarda yetkin bir ilim adamı olduğu söylenebilir. Ayrıca önemli bir devlet adamı olan Akkirmânî, hayatının çeşitli dönemlerinde İzmir ve Mısır'da kadı olarak çalışmıştır. 1760 yılında Mekke'nin başkadısı iken vefat etmiştir. Bu çalışma, Akkirmânî'nin kelam ilmi ve İslam inanç esasları ile ilgili görüşlerini ihtiva etmektedir. Bu bağlamda O'nun itikâdî görüşleri ve özgün yorumları sistematik bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca söz konusu dönemde Akkirmânî'nin kelam ilmine yapmış olduğu katkılara yoğunlaşılmıştır. Çalışmada nitel araştırma metotlarından yararlanılmış olup bilgi toplama tekniği olarak doküman tarama ve muhteva analizi yapılmıştır. Bu yöntemle hazırlanan çalışma, XVIII. yüzyıl Osmanlı kelam düşüncesi hakkında önemli ipuçları vermektedir.

Muhammad b. Mustapha Aqkirmânî is an important scientist who lived in Ottoman Empire in XVIIIth century. He has studied both on religious sciences and humanities. And he has written works on the many field such as kalam, philosophy, logic, tafsir, hadith, fiqh and Arabic language. Therefore, it can be said that Aqkirmânî is a versatile and authority scientist in different branches of science. Besides he is an important statesman. At different times of his life, he worked as a qadi in Izmir and Egypt. He died while he was the chief judge of Mecca in 1760. This work contains Aqkirmânî?s opinions about kalam and principles of Islamic faith. In this context, his belief views and original comments were revealed systematically. Furthermore focused on Aqkirmânî?s contributions to kalam science at the time. In this study, qualitative research methods were utilized. And performed scanning document and content analysis as information gathering techniques. The study done with this method gives important clues about the XVIII. century Ottoman kalam thought.