Tasavvuf'ta feyz kavramı

Abstract

Feyz kelimesi sözlükte akmak, taşmak ve bolluk gibi anlamları ifade eder. Tasavvuf terimi olarak ise daha çok kulun çabası olmaksızın kalbe gelen bilgi, manevî hâl anlamında kullanılmaktadır. Tecellî, vârid, ilham gibi kavramlar feyzle anlam benzerliği olan tasavvuf terimleridir.Feyzin asıl kaynağı Allah'tır. Peygamber ve mürşid ise Allah'tan gelen feyzin dağıtıcısı tâli kaynaklardır. Kalp temizliği, şeriate bağlılık, zikir, cemaatle bulunmak, kutlu zaman ve mekanları değerlendirmek ilâhî feyze vesile hususlardır. Peygamberden feyz alma ise sünnete ittiba, salavat okuma ve râbıta ile olmaktadır. Âdaba riayet, itaat ve hizmet, mürşidi kâmil bilme ve ona râbıta mürşidden feyz almanın vesileleridir. Çalışma ile elde edilemeyecek bilgiye sahip olma, kötü özelliklerden arınıp iyi özellikler kazanma feyzin neticelerindendir. Mutlak vücûd olan Allah'ın isim ve sıfatlarının belli mertebelerden geçerek görünen âlemde varlıkları zuhûra getirmesi de tasavvufta feyz ile ifade edilmiştir. Hakikati idrak edilemeyen zâtü'l-vücûd, ahadiyye hâlinde iken hiçbir taayyün göstermemiştir. Vücûdun ilk tecellîsi a'yân-ı sâbiteyi ortaya çıkaran feyz-i akdestir. Burada vâhidiyye halinde olan vücûd feyz-i mukaddes ile zâhir-i vücûd olup görünen âleme çıkar. Bu çıkış feyzle olduğu gibi bunun devamı da feyz iledir. Yaratılış süreci sûfîlerce bu şekilde açıklanmıştır ve bu felsefede bazen feyz diye de ifade edilen sudûrdan farklıdır. Kısaca tasavvufta feyz, hem varlıkların hem de -bununla bağlantılı olarak- bilgilerin Allah'tan tecellî yoluyla zuhûrunu ifade etmektedir.

In the dictionary, the meanings of the emanation are flowing, overflowing and abundance. As the Sufi term it means the information which comes to the heart without the human being's effort, the sense of spiritual state. The sufistic concepts like transfiguration, drawings? And afflatus have similar meaning with the emanation.The prime source of the emanation is God. The Prophet and Murshid are the distributor of the emanation comes from Allah and therefore they are the secondary sources of the emanation. The purity of hart, the loyalty to the Sharia, recollection of God, being in the congregation, consideration of the blessed times and places conduce to the divine advance. To keep up with the sunnah of the Prophet, saying salavat and tie in cause to get emanation from Prophet. On the other hande, the observance of morals, obedience and service, finding the Murshid perfect, connection with him conduce to emanation. The results of the emanation are having knowledge can not be obtained with the study, purifying from the worst features and getting the best features. In the mysticism, also emanation is described as the manifesting of God's names and titles which passes through a certain order, on the creatures in the world. The essence of being essence cannot be realized in the case of divine oneness. Holy effusion is the revealer of the archetypes which is the first manifestation of the existence. The existence which is in the vahidiyye became apparent truth with the saintly effusion. In the mysticism the creation process is described in this manner and this describtion is different from sudur which is mentioned in the philosophy.In short, in the mysticism emanation means becoming visible of both the assets and knowledges which come from Allah by transfiguretion