2. Meşrutiyet Döneminde İslamcılık ve Said Nursi

Abstract

2. Meşrutiyet dönemi, fikri ve ideolojik üretimin yoğun olduğu bir dönemdir. Günümüz siyasi düşünce birikiminin, ideolojik akımlarının temellerinin o dönemde atıldığı ileri sürülebilir. Devleti koruma, vatanı kurtarma, başka bir ifadeyle beka kaygısı, bu akımların temel ortak noktasıydı. Her bir akım, mevcut gidişatı tersyüz edecek bir çözüm arayışı içerisindeydi. İslamcılık, dönemin akımlarının içerisinde önemli bir yere sahipti. İslamcılar da, diğer düşünce akımlarında ( Batıcılık, Türkçülük, Osmanlıcılık, Liberalizm, Sosyalizm) olduğu gibi yayın organları etrafında toplanmışlardı. Sıratımüstakim, Sebilürreşad, İslam Mecmuası, Tasavvuf, Volkan Gazetesi gibi gazete ve dergilerde fikirlerini ortaya koymuşlardı. 2. Meşrutiyet dönemi İslamcılık ekolünün öncü isimlerinden biri, Said Nursi'ydi. Nursi tek yönlü bir İslamcı değildi. İslamcılığın her iki boyutunu (sivil İslamcılık-siyasal İslamcılık) barındıran bütüncül bir İslamcılık anlayışına sahipti. İslam dünyasının ve Osmanlının geri kalmışlığı, eğitim sorunu, Batılılaşma sorunsalı, otoriterleşme, İslami yenilenme, Nursi'nin üzerinde durduğu temel konulardı. Nursi, savunduğu fikirlerin kabul görmesi için sadece entelektüel/teorik bir çaba göstermedi. Gerektiğinde bu fikirlerin pratiğe aktarılması için siyasi ve sosyal faaliyetler içerisinde bulunmaktan geri durmamıştır. Bu çerçevede, 2. Meşrutiyetin ilanı sürecinde, 1. Dünya Savaşı'nda, Milli Mücadele döneminde aktif bir pozisyon üstlenen Nursi, İttihad-ı Muhammediye Cemiyeti, Yeşilay Cemiyeti, Dârü'l-Hikmeti'l İslamiye gibi kuruluşlarda da faaliyette bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: İslamcılık, Fikir Akımları, Said Nursi, Siyasal-Sivil İslam, İstibdad

II.Constitutionalism period,was a rich era by idea and idealogic production. Today's political thinking accumulation, considered that idalogic movement fundamentals filled in that era.Preserving the goverment,preserving the country,in another saying 'Fear of Continuance'were the foundation of those movements.Each movement was based on changing the current situation upside down. Pan-Islamism, had an important place among era's movements.Islamists were gathered around other idealogic movements' (Westernism, Turkism, Ottomanism, Liberalism, Socialism) broadcast. They shown their ideas in newspapers and magazines such as Sıratımüstakim, Sebilürreşad, İslam Mecmuası, Tasavvuf, Volkan Gazatesi. II.Constitutionalism period's ecole pioneers was Said Nursi. Nursi wasn't single acting Islamist. Both sides of Islamism (Civil Islamism-Political Islamism) harbor totalitarian of Islamism understanding. Underdevelopmentness of Islam World and Ottoman Empire, education issues, Westernism problem, becoming authoritative, Islamic innovation were main issues Nursi dealt with. Nursi didn't shown just intellectual/theorical afford to stood up for his ideas he defended. He haven't stood back when necessary turn this ideas pratical among political and social activities. Under this circumstances during the process of declaration of II. Constitutionalism in WW.I, Nursi took active positions during national struggle for independence and institutions like 'İttihad-ı Muhammediye Cemiyeti, Yeşilay Cemiyeti, Darü'l Hikmeti'l İslamiyye'. Keywords: Islamism, Ideologies, Said Nursi, Political-Civil Islam, Autocracy