Tüketici davranışlarında etik boyut: Tüketici etiği ve belirleyicileri üzerine bir araştırma

Abstract

Bu araştırmada, tüketici davranışları etik perspektiften incelenmiştir. Bu doğrultuda araştırmada ilk olarak, tüketicilerin tüketici etiği konusundaki algılamaları ölçülmüştür. Böylece, tüketicilerin tüketici etiğine ilişkin olarak hangi davranışları kabul ettiği ve hangilerini kabul etmediği belirlenmeye çalışılmıştır. Daha sonra, tüketicilerin makyavelist kişilik eğilimi ve etiksel ideolojileri incelenerek, tüketicilerin makyavelist kişilik eğilimlerinin ve etiksel ideolojilerinin tüketici etiği algılamaları üzerinde ayırt edici bir farklılık oluşturup oluşturmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Son olarak, tüketicilerin demografik özelliklerinin tüketici etiği algılamaları üzerinde belirleyici bir rol üstlenip üstlenmediği incelenmiştir. Araştırmanın sonuçları, tüketicilerin genel olarak tüketici etiği konusunda duyarlı olduklarını, ancak bazı davranışlara tolerans gösterebileceğini göstermiştir. Diğer taraftan, makyavelist kişilik eğiliminin ve idealist etik ideolojinin tüketicilerin tüketici etiği algılamaları üzerinde önemli farklılıklara neden olabileceği görülmüştür. Relativist etik ideolojisinin ise tüketicilerin tüketici etiği algılamaları üzerinde önemli farklılık oluşturabileceğine yönelik istatistiksel kanıta ulaşılamamıştır. Ayrıca, tüketicilerin demografik özelliklerinin tüketici etiği algılamaları üzerinde tüketici etiğinin alt boyutları bazında kayda değer farklılıklara neden olabileceği tespit edilmiştir.

In this research, consumer behaviors are examined from an ethical perspective. In this respect, first of all, the perceptions of consumers' about consumer ethics were measured. Thus, it has been determined which behaviors consumers accept and what behaviors they do not accept. Afterwards, by examining the propensity of consumers to machiavellian personality and their ethical ideologies, it was tried to be determined whether consumers' tendency to machiavellian personality and ethical ideology make a distinctive difference on perceptions of consumer ethics. Ultimately, it has been investigated whether demographic characteristics of consumers have a decisive role in consumer ethics perceptions. The results of the study show that consumers are generally sensitive to consumer ethics but they can tolerate certain behaviors. On the other hand, it has been seen that the machiavellian tendency and idealistic ethical ideology can cause significant differences in consumers' perceptions to consumer ethics. Relativistic ethical ideology did not provide statistical evidence that consumers' could make a significant difference in consumer ethics perceptions. Additionally, it has been found that demographic characteristics of consumers may cause significant differences in their perceptions of consumer ethics, on the basis of sub-dimensions of consumer ethics.