Mali müşavirlerin iş tatmini düzeyinin belirlenmesi: TR-A1 düzey-2 bölgesinde bir araştırma

Abstract

Günümüzde ulusal ve uluslararası piyasalar arasındaki hareketlerin bütünleşmesini sağlayan küreselleşme ve yeni ekonomi anlayışı, sosyal ve siyasal hareketler, konjonktürel dalgalanmalar işletmeleri doğrudan etkilemektedir. Bu etkiler doğrultusunda, işletmeler faaliyetlerinin devamlılığını sağlayabilmeleri açısından gelir- gider dengelerini sağlamak için çaba göstermek zorunda kalmaktadırlar. Hem ulusal hem de uluslararası piyasalardaki rakipleriyle rekabet etmek zorunda olan işletmelerin, gelir ve giderlerinin hesaplanması ve elde dilen gelirden vergisel yükümlülüklerin ödenebilmesi, yasal ve vergisel yeniliklerin işletme politikasına entegre edilebilmesi için muhasebe meslek mensuplarına ve Mali Müşavirlere ihtiyaç duymaktadırlar. Bu nedenle tüm muhasebe meslek mensuplarının iş yükünü ve sorumluluklarını arttırmaktadır. Meslek mensupları değişen yasal düzenlemelere ve teknolojik gelişmelere ayak uydurmak zorunda kalmaktadır. Muhasebe meslek mensuplarının mesleki işlerini icra ederken, hem devlet kurumlarıyla hem işletme içi ve dışı kurumlarla ilişki içindedirler. Bu karmaşa içerisinde muhasebe meslek mensupları zaman faktörünü etkin kullanmak zorundadırlar. Zaman baskısıyla diğer meslek mensuplarına göre sosyal hayatlarından daha fazla ödün vermek zorunda kalmaktadırlar. Bu durumda yaptıkları işe karşı tutumları, yaptıkları işten elde ettikleri tatmin düzeyleri olumsuz etkilenebilmektedir. Bu yüzden meslek mensuplarının iş tatmin düzeylerinin incelenmesi ve iş tatminlerine etki eden faktörlerin incelenmesi gerekmektedir. Bu tez çalışmasında, TRA1 Düzey 2 Bölgesindeki illerdeki (Erzurum, Erzincan, Bayburt) Mali Müşavirlerin, iş tatmin düzeyleri ve iş tatminlerine etki eden demografik faktörler araştırılmıştır. Bu amaca ulaşabilmek için Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerinde faaliyette bulunan Mali Müşavirlere Appleton v.d. (1998) tarafından geliştirilmiş anket formu uygulanmıştır. Elde edilen veriler; Frekans Analizi, Açıklayıcı Faktör Analizi, Bağımsız Örneklem T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA Testi), Çoklu Karşılaştırma Analizi (LSD Testi) kullanılarak analiz edilmiştir. Bu analizler sonucunda, Meslekte Bulunan Kişiler İle İlişkiler' yönünden en yüksek iş tatmini ortalamasına, Çalışma Süresi(saat/gün)' değişkeninde en düşük iş tatmini ortalamasına sahip oldukları görülmüştür. Demografik değişkenlere göre; yaş, medeni durum ve meslekte çalışma süresi değişkeni açısından Mali Müşavirlerin iş tatmin düzeyleri farklılık göstermemektedir. Cinsiyet değişkeni açısından sahip olunan mesleki sorumluluk ve mesleki işlerin çeşitliliği boyutlarında da elde edilen kazanç boyutunda olduğu gibi erkelerin kadınlara nazaran daha yüksek iş tatmin düzeyine sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Eğitim değişkenine göre Yüksek Lisans / Doktora öğrenimine sahip olanların elde edilen kazanç yönünden hem Ön lisans hem de Lisans öğrenimine sahip olanlardan daha yüksek bir iş tatmini değerine sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Erzurum ve Erzincan'da faaliyet gösteren Mali Müşavirlerin 'Elde Edilen Kazanç' boyutunda Bayburt ilinde faaliyet gösteren Mali Müşavirlerden daha yüksek düzeyde iş tatminine sahip oldukları ortaya çıkmıştır.

Globalization and the new economy policy, social and political movements, cyclical fluctuations directly affect business. In accordance with this effects business have to make an effort to provide their operating activities. Business in which to compete their own rivals both national and international market they need to employ accountant and tax professional to calculate income and expense, to pay tax liabilities and to integrate legal and taxational innovations to business policy. For this reason, responsibilities of accountants and tax professionals increase. A members of professions have to keep in step with technological changes and legislative regulations. These persons keep in touch with the government and any of the business while working. They don't have to waste of time. As a result of all these reason and the pressure of time they have to sacrifice their family and own life. In this situation their job attitude and satisfaction effect negative. For this reason, it need to examine job satisfaction and attitude levels of members of profession. In this study examined the demographic factors affect job satisfaction in TRA1 Level 2 region. To reach this purpose it has carried out the questionnaire developed by Appleton et all. (1998). The data obtained from questionnaire analyzed by using Frequency analysis, explanatory factor analysis, independent sample T Test, One-way ANOVA, Multiple comparisons test (LSD). As a result of these analysis from the point of 'relationship between in the same job', working hours has the highest average. As a demographic variable; age, marital status and job year, the job satisfaction level differ from other variables. Professional liability In terms of marital status mans has lower job satisfaction key to women. In terms of income variables differs educational levels. As a last result in terms of income members of professions has a lowest satisfaction level in Bayburt in comparison with Erzurum, Erzincan.