Ekonomik risklilik ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasındaki ilişki: Türkiye örneği

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, ekonomik risk ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları arası ilişkiyi ortaya koymaktır. Bu amaç bağlamında ekonometrik analizlerle incelenmeler yapılmıştır. Tanım olarak, yatırılabilir kaynakların kişi ve kuruluşlar tarafından bir başka ülkeye taşınması anlamına karşılık gelen yabancı sermaye içerisinde yer alan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının diğer bir yabancı yatırım türü olan portföy yatırımlarından ayrılan kesin sınırları vardır. Geldiği ülkeye aynı zaman üretim, teknoloji, işletme bilgisini ve teknik sırları da getiren doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının bunların yanında dezavantajları da bulunmaktadır. Ülkede riskli bir durumla karşılaşılması halinde ülkeden ayrılması zor olan bu yatırımların zararlı atıkların yatırım yapılan ülkede kalması sonucu oluşan hayat kalitesindeki düşüşte bir başka zararıdır. Böylelikle doğrudan yabancı sermaye yatırımları geniş bir perspektifte kavramsal çerçevesi oluşturulmuştur. Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının girişini etkileyen enflasyon, reel döviz kuru ve cari açık kavramları ele alınmış ve bu değişkenlere ait veriler tablolaştırılmıştır. Ekonomik altyapının gücünü gösteren ekonomik risk kavramı diğer bir bölümde ele alınmıştır. Politik, ekonomik ve siyasi olmak üzere genel olarak üç gruba ayrılan ülke riski uluslararası arenada büyük önem arz etmektedir. Ekonomik riski etkileyen unsurlar ile aradaki ilişki açıklanmıştır. Ülkeler için bu denli önemli olan ülke riski ölçümü yapan kurumlara değinilmiş ve puanlamaları ile ilgili açıklamalar verilmiştir. Ülke riskini ölçen kurumların başında kredi derecelendirme kuruluşları ve ICRG-PRS gelmekte; ülke notları doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının yönünü belirlemektedir. Bu çalışmada, ülke risk bileşeni olan ekonomik risk ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişki Stata 11 paket programı aracılığıyla zaman serisi analizi ile test edilmiştir. Çalışmada doğrudan yabancı sermaye yatırımları, ülke riskinin bir alt bileşeni olan ekonomik risk değişkeni ile reel döviz kuru, enflasyon ve cari açık verileri kullanılmıştır. Bu değişkenler 2003:1 - 2014:4 arası çeyreklik veriler şeklinde ele alınmıştır. Yapılan model tahmin sonuçlarına göre; ekonomik risk, cari açık ve enflasyon, DYSY'yi pozitif yönde; reel döviz kuru ise negatif yönde etkilemektedir. Granger nedensellik testi sonuçlarına göre; ekonomik risk ile doğrudan yabancı sermaye yatırımı arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Çalışmada aynı zamanda DYSY'den enflasyona ve enflasyondan cari açığa doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi belirlenmiştir.

The main objective of this study is reveal the connection between economic risk and first hand foreign direct investment. In the context of this goal, some empirical research have been made with econometric analysis. As a definition, first hand foreign direct investment which is included in foreign direct that is meaning the investable resource is moved to another country by individuals or instutition has certain borders aparted from another foreign investment type which is portfolio investment. Foreign direct investments besides bringing the production,technology, business knowledge and technical secrets in the country which it came, they have some disadvantages too at the same time. These investments which is hard to leave the country in the situation of a risky position the country in due to hazardous waste staying in the country which was invested is also another loss because of the decrease of life quality. In this way, first hand foreign direct investments conceptual framework is established in a large perspective. Inflation , real foreign currency and current deficit which effect the entry of first hand foreign direct investment have in hand and datas which belong to this variable are tabulated. The concept of economic risk which shows the economic infrasturacture have in hand in another chapter. Country risk which is divided into three groups as political, economical and diplomatic has big importance in international area. The connection has been explained with the components which effects the economcal risks. Important İnstitutions which makes country risk measurement has been mentioned and explanations has been given about their scoring. ICRG-PRS is at the head of credit rating institutions which measures country risk; country scores determine the direction of first hand foreign direct investment. In this study, connection between the economic risk with first hand foreign direct investment which is coutry risk component and macro economic varying has been tested through Stata 11 packet program by time series analyse. In study, first hand direct investments, real foreign currency with economic risk varying which is a lower component of country risk, inflation, and current deficit datas are used. This varyings have in hand as quarters between 2003:1-2014:4. According to model estimate results; economic risk, current deficit and inflation effects the DYSY in a positive way but the real foreign currency in a negative way. According to Granger causation test results; between the economic risk and first hand foreign direct investment determined a bivious causation connetion. In study, at the same time from DSYS to inflation and from inflation to current deficit defined one-way causation connection.