Gümüşhane ili tarihi konakları sürdürülebilirliği üzerine bir inceleme-Bağlarbaşı mahallesi restorasyon örneği

Abstract

Asya'yı Avrupa'ya bağlayan tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan Gümüşhane, birçok kültür ve medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu çalışmada incelediğimiz Bağlarbaşı Mahallesi, Doğu Karadeniz'de bulunan Gümüşhane'nin Merkez İlçe'sine bağlı bir yerleşim alanıdır. Bağlarbaşı Mahallesi içerisinden belirlenen A, B ve C olmak üzere üç bölge, tescilli yapıları, yeşil alanları, patika sokakları ve Harşit Çayı'nın verdiği doğal güzellikleri açısından incelenerek, kültür turizmi açısından sürdürülebilirliği sorgulanmıştır. Çalışma alanı içerisinde yer alan 6 adet tescilli konak, İl genelinde yer alan tarihi Gümüşhane Konakları referans alınarak incelenmiştir. Bağlarbaşı'nda yıllar içerisinde yapılacak kentsel dönüşüm aşikardır. Amacımız Türkiye'nin diğer bölgelerinde bulunan ve koruma altına alınan konaklar kadar kıymetli, yapıların Gümüşhane'de de var olduğunu göstermektir. Yapıların koruma altına alınmadan imara açılarak betonlaştırılması ve doğal yaşamın kaybedilmesi tehlike arz etmektedir. Mimari yaklaşımın sokağa, caddeye ve bulunduğu her ortama sosyal ve kültürel etkileri ortadır. Elde edilen veriler ışığında çalışma alanının geleneksel mimariyle uyumlu olarak alternatif turizme açılabilmesi için sürdürülebilir tasarımlar yapılması amaçlanmıştır. Tasarım parsel ölçeğinde dönüşümden ziyade geleneksel dokuyu kaybetmeden yenilikçi biçimlemeler içermektedir. Bütüncül bir yaklaşımla ele alınan bölgede sıradan imar planlarından ziyade, koruma amaçlı imar düzenlemesi gerekli olduğu ön görülmüştür. Sürdürülebilirliği açısından bu yenilikçi yaklaşımın yerel halk ve turistik amaçlı gelen misafirleri kucaklaması hedeflenmiştir. Bölgenin gereksinimlerinin analiz edilmesi, eski doku içinde oluşmaya başlayan modern yapılaşma ve eski-yeni konut mimarisi arasındaki çatışmayı engellemek için sürdürülebilir bir yapılaşma oluşturulması önemlidir. Çalışmada SWOT analizi ile geleneksel yapıların durumları, yenilenebilirliği ve yeşil alanlar kültür turizmi açısından sürdürülebilirliği incelenmiştir. Mevcut yeşil dokuyu koruyarak dönüşümden zarar görmemiş tarihi yapıları ve yeni kullanım alanlarının yaratılabileceğini ortaya konmuştur. Çalışma alanı her anlamda değerlidir. Müze, sosyal tesis, yürüyüş alanları, çocuk parkları, kafe ve restoran için çevrilmesi mümkündür. Doğaya saygılı bir duruş ile korumanın olabileceği ve sonraki nesillere bunun aktarılabileceğini göstermesi beklenmektedir.

Gümüşhane, on the historical Silk Road connecting Asia to Europe, has hosted many cultures and civilizations. In this study, Bağlarbaşı neighborhood, which we examined, is a residential area in the Central District of Gümüşhane, located in the Eastern Black Sea Region. The three region, A, B and C, determined within the Bağlarbaşı neighborhood, were examined in terms of their officially registered structures, green areas, pathways and the natural beauty of Harşit river, and their sustainability was questioned in terms of cultural tourism. The studing area within six officially registered mansions was examined concerning the historical Gümüşhane Mansions in the province. The urban transformation to be made over the years in Bağlarbaşı is obvious. Our aim is valuable as mansions located and taken under protection in other parts of Turkey, it is to show that there are structures in Gümüşhane. It presents a danger to concrete the structures by opening them without protection and losing their natural life. The effect shows that the social and cultural impacts of the architectural approach to the avenue, street and any environment where it is located. In light of the data obtained, it is aimed to make sustainable designs to open the studing area to alternative tourism by traditional architecture. The design contains innovative formatting on the parcel scale without losing the traditional texture rather than transformation. It is foreseen that in the region, which is handled with a holistic approach, rather than ordinary zoning plans, a zoning arrangement for protection is required. In terms of sustainability, this innovative approach is aimed at embracing local and touristic guests. It is important to create a sustainable building to analyze the needs of the region, to avoid the conflict between the modern building that started to form in the old texture and the old-new housing architecture. In the study, the status of traditional buildings, their renewability, and their sustainability in terms of green fields and cultural tourism were analyzed with SWOT analysis. By preserving the existing green texture, it has been revealed that historical structures and new fields of use that could not be damaged by the transformation. The field mission is valuable in every sense. It can be converted to museums, social facilities, walking areas, playgrounds, cafes, and restaurants. It is expected to show that it can be protected with a respectful stance to nature and that it can be passed on to the next generations.