Kaletaş-Söğütağıl-Akpınar (Gümüşhane) yöreleri hidrotermal alterasyonların modellemesi

Abstract

Kaletaş-Söğütağıl-Akpınar (Gümüşhane) alterasyon sahaları Doğu Pontid Tektonik Birliği'nin Güney Zon'u içinde yer almaktadır. Bu alanda taban kayaçlarını andezitik-bazalt ve piroklastlarından oluşan Alibaba Formasyonu (Erken-Orta Eosen) oluşturmaktadır. Birim Orta Eosen yaşlı monzogranit, granodiyorit ve kuvars monzodiyorit bileşimindeki Kaletaş Granitoyidi tarafından kesilmektedir. Volkanitlerin, andezit ve bazaltik andezit bileşiminde kalk-alkali karakterde olduğu, aynı veya benzer manto kaynağından türedikleri tespit edilmiştir. Kaletaş Granitoyidi ise kalkalkalen özellik ve metalümin karaktere sahip, tektonik konuma göre I tipi volkanik yay graniti karakterinde olduğu belirlenmiştir. Alibaba Formasyonu içinde gelişen alterasyonlar KB-GD ve yaklaşık D-B doğrultuya sahip kırık zonları ile ilişkilidir. Limonitleşme, hematitleşme, kloritleşme, killeşme ve silisleşme en karakteristik alterasyon türleridir MINSQ yöntemine göre cevherli alterasyon zonunda kuvars, potasyumlu feldspat, serizit ± kaolen; propilitik zonunda ise baskın alterasyon minerali albite ilaveten epidot, demirli klorit, magnezyumlu klorit tespit edilmiştir. Nispi kütle değişim hesaplamalarına göre cevherli zonda K, Pb, Mo ve Au elementlerindeki artışa rağmen Ca, Na, Fe, Mg, Cu ve As elementlerinde azalma belirlenmiştir. Net kütle değişim hesaplamalarına göre ise cevherli zonda ise sadece K, Pb, Mo ve Au elementlerinde zenginleşmiştir. Oksijen izotop analiz değerlerinin ‰ 5.6-10.0 aralığında, hidrojen izotop analiz değerlerinin ise ‰ -61 ile ‰ -71 aralığında değiştiği ve bu verilere göre alterasyonu oluşturan sıvıların magmatik su ve meteorik suyun karışımından oluştuğu söylenebilir.

Kaletaş-Söğütağıl-Akpınar (Gümüşhane) alteration areas are situated in southern zone of Eastern Pontide Tectonic Unit. The Early-Mid Eocene age Alibaba Formation, which is comprised of andesitic-basalt and its pyroclastics, forms the basement rocks of the study area. This unit is cut by Mid-Eocene aged Kaletaş Granitoid body composed of monzogranite, granodiorite and quartz-monzodiorite. It is determined that the volcanics have andesitic and basaltic composition and own calc-alkaline character; and so they were derived from same or similar mantle source. It is also defined that Kaletaş Granitoid has calc-alkaline and metaluminous character; and hence according to tectonic setting they are of I-Type volcanic arc granites. The alterations developed within Alibaba Formation are related to fractures having strikes of NW-SE and approximately E-W directions. Limonitization, hematitization, chloritization, argillitization and silicification are the most characteristic alteration types According to the calculations of MINSQ method, quartz, K-feldspar, sericite ± kaoline are the dominant alteration minerals in ore-carrying alteration zone; whereas albite is determined as the dominant alteration mineral in propylitic zone, along with epidote, Fe-chlorite and Mg-chlorite. Based on relative mass change calculations, it is determined that there is an increase in K, Pb, Mo and Au elements, but decreases observed in Ca, Na, Fe, Mg, Cu and As elements of mineralization zone. According to the results of net mass change calculations, enrichment is observed only in K, Pb, Mo and Au elements. The calculated oxygen isotope values changes between 5.6 and 10.0 ‰, and that of hydrogen ranges in 61- 71 ‰; and according to these data it can be said that fluids formed the mineralization is made of mixing of magmatic and meteoric waters.