Gümüşhane yöresi magmatik kayaçların beton agregası olarak kullanılabilirliğinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada Türkiye'nin jeolojik zenginliği ile bilinen Gümüşhane yöresinde çokça bulunan granit, diyorit, andezit ve referans olarak kireçtaşı türü kayaçların beton agregası olarak kullanılması araştırılmıştır. Agregalar üzerinde fiziksel, kimyasal, petrografik analizleri ve agregaların arazideki konumları-haritalama çalışmaları yapılmıştır. Toplam dört farklı agrega türünden ve üç dayanım sınıfından oluşturulan 12 tür beton üzerinde fiziksel ve mekanik testler yapıldı. Bunlardan en önemlisi basınç dayanımı; tahribatlı tek eksenli, tahribatsız yüzey sertliği, ultrasonik yöntem ve bileşik yöntem olarak dört farklı yöntemle 3., 7. ve 28. günlerde belirlenmiştir. Genel olarak betonların tümünde hedeflenen dayanımlara ulaşılmıştır. 28 gün sonunda kireçtaşı betonlara göre sırasıyla diyorit, granit ve andezit betonlar daha yüksek dayanım göstermişlerdir. Kireçtaşı agregalara göre; diyorit betonlar %4-14, granit betonlar %6.6-21 ve andezit betonlarda %33.3-48 aralıklarında daha yüksek dayanım göstermişlerdir. Bunun dışında kapiler su emme, birim hacim ağırlık, porozite ve çökme deneyleri yapılmıştır. En çok kapiler su emme değerleri kireçtaşı betonlarda, en az ise andezit ve granit betonlarda görülmüştür. En düşük su emme oranı % 2.80 oranla yüksek dayanımlı kireçtaşı betonda, en yüksek ise % 8.41 oranla yüksek dayanımlı diyorit betonda görülmüştür. En yüksek birim hacim ağırlığın diyorit betonlarda, en düşük kuru birim hacim ağırlığının ise kireçtaşı betonlarda olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak Gümüşhane yöresinin andezit, granit ve diyorit türü kayaçların beton üretimi için uygun olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Agrega, Andezit, Basınç, Diyorit, Granit, Kapilarite, Kireçtaşı

In this study, Gumushane region of Turkey, known for its wealth of rock and greatly mounts of the granite, andesite, diorite and as reference limestone types magmatic rocks are investigated use of as concrete aggregates. The physical, chemical, petrographic and lithological mapping studies were performed on aggregate types. The physical and mechanical tests were performed on total 12 types of concretes to produced four different types aggregate and three different strength class. The most important compressive strength; destructive uniaxial, non-destructive surface hardness, ultrasonic method and compound method were determined on 3rd, 7th and 28th days. Generally all the target strengths of concrete has been reached. However, at the end of 28 days, the diorite, granite and andesite concretes respectively showed higher strength than limestone concretes. According to the limestone aggregates, diorite concrete between 4-14%, granite concretes between 6.6 to 21% and andesite concretes between 33.3 to 48%showed higher strength. Moreover, capillary water absorption, unit density, visible space and slump tests were performed. The most capillary water absorption of limestone concrete, the least of andesite and granite concretes were determined. The most water absorption of diorite concrete the rate of 8.41%, the least of limestone concrete the rate of % 2.80% were determined. The most unit density of diorite concrete, the least of limestone concrete were determined. Consequently, the andesite, granite and diorite rock types of region Gumushane were evaluated suitable for the production of concrete. Keywords: Aggregate, Andesite, Pressure, Diorite, Granite, Capillarity, Limestone