SAĞLIK PERSONELİ VE HASTA İLETİŞİMİ: OCAK 2019’DAN GÜNÜMÜZE MEVCUT ÇALIŞMALAR ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Sağlık alanında sağlık personelleri-hasta arasındaki iletişimi tanımlayan, etkileyen bir çalışma alanıdır, hasta iletişimi. Bu çalışma alanı adı altında hastaya olan yaklaşım, sağlık personeli-hasta arasında kurulan iletişim modelleri, iletişim becerileri, iletişimin kalitesi, etkileşim düzeyi, hasta ve hasta yakınlarına karşı tutum gibi konular ele alınmaktadır. Bununla birlikte son dönemlerde dijital çağın hasta iletişimi üzerindeki etkisi de incelemeye değer görülen konular arasına girmiştir. Yani dijital platformlardan hasta ile olan iletişim ve bu iletişimin iki taraf arasında oluşturduğu etki de araştırmaya tabii tutulmaktadır. Durum her koşulda iletişime bağlandığı için bu alandaki araştırmaların üzerinde durduğu konular ve elde edilen bulguların işlenmesi gerekli görülmüştür. İletişim alanına tabii “hasta iletişimi” başlığı altında Ocak 2019’dan itibaren literatürde yer bulan çalışmaların incelendiği bu araştırmada, yöntem olarak alanyazın taraması tercih edilmiştir. İletişim unsurları, süreci, etki faktörleri gibi iletişime dair alt başlıkların ön plana çıkmasından ötürü “hasta iletişimi” söz konusu araştırmanın konusu haline gelmiştir. Araştırmanın amacı ise iletişim adı altında ağırlık verilen başlıklar, araştırma safhasında seçilen yöntemler, elde edilen bulgular ve ortak noktalarını mercek altına almak şeklindedir. Buna göre “hasta iletişimi” adı altında “2019 yılından beri” filtresinde Google Akademik sayfasında 3 bin 100 çalışmaya rastlanmıştır. Yalnızca iletişim ile doğrudan ilişkili çalışmalar araştırmaya dâhil edilmiştir. Sonucunda “sağlık personelinin” ve “hastaların bakış açısıyla” olmak üzere mevcut çalışmaların iki farklı taraftan incelendiği saptanmıştır. Hasta yönüyle yürütülen çalışmalarda hasta hakları, iletişim problemleri, hasta sadakati, hastaya olan yaklaşımın tedavi sürecindeki etkisi gibi başlıkların ön plana çıktığı görülmüştür. Sağlık personellerinin bakış açısını yansıtan araştırmalarda ise ilişki taraflarının değerlendirilmesi, iletişim becerileri, dijital iletişim kanallarından iletişim yürütülmesi, hekimlerin hasta iletişimi üzerindeki görüşleri, farklı alan dallarına göre hasta ilişkilerinin gözetimi ve iki taraf arasındaki ilişkilerin seyri gibi konular ağır basmaktadır. Bunun dışında bazı çalışmalarda sağlık personellerinin sosyal ağ sitesi kullanımlarının iletişim becerileri üzerindeki etkisi dahi incelenmeye değer bulunmuştur. Araştırma sonucunda ortaya çıkan fotoğraf, iletişim boyutuyla sağlık personelleri ve hasta arasındaki iletişimin ileriki zamanda da popüler bir araştırma konusu olmaya devam edeceği öngörüsünü oluşturmaktadır.