TÜRKİYE’DE GÖÇ VE TURİZM İLİŞKİSİNİN HETEROJENLİĞİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Makroekonomik teori, sanayi sektörünün gelişiminin özellikle gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir kalkınmanın en başat göstergelerinden birisi olduğunu ileri sürmüştür. Bu konuda yapılan birçok ampirik çalışma ise söz konusu teoriyi destekler bulgulara ulaşmıştır. Bu çalışmalarda özellikle iktisadi büyüme ve sanayi sektörü arasında yakın bir ilişki olduğu gözlenmiştir. Türkiye’de 1980’li yıllardan sonra hâkim olmaya başlayan liberal görüşler ve dış dünya ile olan artan etkileşim düzeyi, sanayi kesimini önemli ölçüde etkilemiş ve bu sektörün son kırk yılda yakalamış olduğu gelişim ivmesi, ülkenin kalkınmasına ciddi ölçüde katkı sağlamıştır. Günümüzde sanayi sektörü, ülkede hizmetler sektöründen sonraki en önemli kesimi oluşturmaktadır. Buna karşın, işsizlik ve gelir dağılımında görülen bozukluklar, birçok gelişmekte olan ülkede olduğu gibi Türkiye’de de kişilerin yaşam kalitesini ve refah düzeylerini olumsuz etkilemekte, politika yapıcılar açısından ise çözülmesi zor bir problem olmayı sürdürmektedir. Bu bakımdan, iktisadi kalkınmanın öncü göstergelerinden olan sanayi sektörünün gelişiminin işsizlik oranlarını ve gelir dağılımını nasıl etkilediği konusu önemlidir. Bu bağlamda ülkenin geçirmiş olduğu endüstriyel gelişimin, sürdürülebilir bir kalkınmanın gerçekleşmesinin yanı sıra işsizlik ve gelir eşitsizliği gibi ciddi iki makroekonomik soruna ne ölçüde ve ne yönde etkilediğinin incelenmesi gerekir. Bu araştırmada endüstriyel gelişiminin işsizlik oranları ve gelir eşitsizliği ile olan uzun dönem ilişkisi incelenmiştir. Başka bir ifadeyle, Türkiye’nin dışa açılmaya başladığı 1980’lerden günümüze sanayi sektörünün kaydetmiş olduğu gelişimin işsizlik ve gelir eşitsizliği düzeylerini ne ölçüde etkilediği tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda 1980-2016 dönemi ARDL sınır testi ve kantil regresyon teknikleri ile analiz edilmiştir. ARDL sınır testi yaklaşımı Pesaran ve Shin (1999) ile Pesaran (2001), tarafından geliştirilmiştir. Bu yöntem farklı seviyelerde durağanlaşan (I [0]/ I[1]) serilerin regresyon analizleri ile test edilmesine imkân tanıdığı için çok yoğun biçimde kullanılmaktadır. Bu araştırmada endüstriyel gelişimin gelir eşitsizliği ve işsizlik oranları ile olan ilişkisi aynı zamanda Kuznets (1955) ve Okun (1962)’in yaklaşımlarına uygunluk çerçevesinde incelenmiştir