MARDİN’DE ‘SÖZDEN ÖTE’ BİR SANAT ETKİNLİĞİ: ‘ULUSLARARASI MARDİN BİENALİ’

Abstract

Uygarlıklar coğrafyasının kalbinde kurulmuş olan Mardin, Mısır’dan Hindistan’a uzanan antik mirasın geldiği en uç noktada yer almaktadır. Bu antik miras, çağlar boyu şehri besleyen mitoloji, sanat, müzik, edebiyat ve din gibi etkenlerle şekillenmiş ve eşsiz bir şehir dokusu meydana getirmiştir. Bu kültür ve sanat zenginliği, şehrin mimarisinde olduğu kadar, insanların gündelik hayatını devam ettirdiği mekanlarda da izlerini sürdürmektedir. Yüzyılların mirası olarak günümüze ulaşmış antik eserler, mitler, semboller, objeler, antika eşyalar, takılar, kıyafetler, etimolojik sözler, kitaplar ve antik sanat yapıtları gibi binlerce unsur, şehri yaşayan bir açık hava müzesine dönüştürmüştür. Değişik dönemlere ait bu unsurlar bir arada muhteşem bir uyum yakalamış ve bu harmoni şehrin ruhuna hayranlık uyandırıcı şekilde yansımıştır. Bu ruh, medreseden kiliseye, bakırcıdan taş oymacısına kadar her mekandan aynı büyüyle seslenmektedir. Mardin Bienali, bu ruhu estetik bir vücuda büründüren, uluslararası boyutta bir sanat etkinliğidir. Küratörlerini kendi içinden çıkaran ve şehrin köklerinden beslenen bu farklı bienal modeli aynı zamanda, yabancı küratörlerin aksine yerli küratörleri ve sanatçıları da bienalin gerçek sahipleri yapmıştır. Şehrin doğal mimari dokusu ve çekici atmosferi, bienal için büyüleyici bir sergileme alanı sağlamaktadır. Bienal, sanatın içinde var olan imge, beden ve mekan ilişkisini sözün ötesinde bir anlatımla yorumlanmakta ve yeniden üretmeyi amaçlamaktadır. Böyle bir kenti sanatla buluşması büyük bir sinerji meydana getirmektedir. Çünkü şehrin tarihi, kültürel ve mimari zenginliği sergi teması üretmek açısından işlenmeye hazır bir ‘bellek’ sunmaktadır. Döne Otyan’ın küratöryal direktörlüğünü yaptığı bienal, şehirdeki insan, mekan ve kültür faktörlerini sanat potasında birleştirerek, birbirini etkilemeyen ve birbirinden etkilenen bir atmosfer yaratmıştır. Bu çalışmanın öncelikli amacı Mayıs 2018’de gerçekleştirilecek olan 4. Uluslararası Mardin Bienali’nin doğasını kapsamlı şekilde yansıtmak ve nasıl doğduğuna ışık tutmaktır. Bu sayede bu etkinliğe, akademik yazında bir yer açılmış ve marka farkındalığına katkı sağlanmış olacaktır. Bienal küratör direktörü Döne Otyan ile yapılacak olan görüşmeyle konunun daha kuramsal bir şekilde aydınlatılması amaçlanmaktadır. Bu sayede ‘Sözden Öte’ temasının işleneceği 4. bienal ve geçmişte gerçekleşen diğer üç bienalin tematik analizleri yapılarak şehri etkilediği ve şehirden etkilendiği ekonomik, sosyal ve kültürel unsurlar analiz edilecektir. Aynı zamanda, Mardin’in bir bienal şehri olarak seçilmesinde akla gelen ‘Sanat mı şehri, yoksa şehir mi sanatı şekillendirmeli?’ sorusuna da cevap aranacaktır.