Marka Oluşturmada Televizyon Dizilerinin Rolü

Abstract

Popüler kültür ürünü haline gelen televizyon dizileri, bir yandan modern hayatın yaşam biçimlerini temsil ederken, diğer yandan oluşturduğu karakterler ve işlediği konularla olması gerekeni göstermekte, topluma yaşam biçimi önermektedir. Dizilerde işlenen konular ve ön plana çıkan karakterler, zamanla toplumda konuşulan en önemli gündem maddesi haline gelmekte, medyanın belirlemiş olduğu değer yargıları ve insan algısı da televizyon dizileri vasıtasıyla topluma sunulmaktadır. Kimi zaman tarihsel konuları işleyen, kimi zaman günlük yaşamdan beslenen, kimi zaman da aşk hikâyeleriyle biçimlenen televizyon dizileri; toplumun temel eğilimlerini, değer yargılarını ve bakış açılarını hem yansıtmakta hem de oluşturmaktadır. Dizi karakterleri aracılığıyla ne giyilmesi, nasıl yaşanılması, ne tüketilmesi veya nasıl davranılması gerektiği topluma sunulmakta, bir yaşam biçimi öğretilmektedir. Tüketim ideolojisinin en önemli taşıyıcısı haline gelen televizyon dizileri bu bağlamda şirketlere, firmalara veya özel teşebbüslere yol göstermekte, karakterlerin, mekânların veya isimlerin kullanıldığı ürünler geliştirilerek marka oluşturulmakta, bu sayede yeni ürünler piyasaya sürülmektedir. Bu çalışmanın konusu, televizyon dizilerinin marka oluşturmaya etkisini incelemektir. Çalışmanın amacı ise sadece Türkiye kapsamında değil, dünya çapında yayınlanan televizyon dizilerinin hangi markaların ortaya çıkmasına vesile olduğunu örnekler ışığında ortaya koymaktır. Bu kapsamda Türkiye’de yayınlandığı dönemde en yüksek reyting alan ve dönemin popüler dizileri incelenmiş, ismini markaya vermiş olan karakterler, mekânlar veya diziler çalışma kapsamına alınmıştır. İnternet üzerinden arama motorları aracılığıyla “Marka ve Televizyon Dizisi” anahtar kelimeleri ile sorgulama yapılmış, rastgele örneklem yöntemi ile dizilere ulaşılmıştır. Türkiye’de yayınlanan ve popüler hale gelen Muhteşem Yüzyıl, Asmalı Konak, Kurtlar Vadisi, Aşk-ı Memnu, Tatlı Hayat, Deli Yürek Kiralık Aşk dizileri ile The Tudors, Game Of Thrones, The Simpsons, Star Trek adlı yabancı dizilerin hangi ürün veya hizmet alanında marka haline geldiği incelenmiş, girişimcilerin dizilerden esinlenip gömlek, mobilya, sigara, şarap, bira, ayakkabı, tekstil ürünleri, makyaj stili, aksesuar ve takı gibi birçok alanda patent alarak markalaştığı ya da başka bir markaya eklemlenerek satışa sunulduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda hem çizgi dizilerin hem de televizyon dizilerinin marka oluşturmada veya marka bir isimmiş gibi ürün pazarlanmasında bir araç haline geldiği sonucuna ulaşılmıştır.