BAFRA ŞARTLARINDA YETİŞTİRİLEN BAZI ÇELTİK ÇEŞİTLERİNİN ARAZİ UYGUNLUK SINIFLARINA GÖRE VERİM PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ

Abstract

Bu çalışma, farklı çevrelere (toprak yapılarına) gösterdikleri adaptasyon yeteneklerinin, verim performanslarının ve kalite değerlerinin belirlenmesi amacıyla, 2009 – 2010 yetiştirme periyodunda üç tekerrürlü olarak Samsun ili Bafra ilçesinde yürütülmüştür.Araştırmada 12 değişik çeltik çeşidi (Osmancık, Neğiş, Aramotik-1, Beşer, 7721, Halilbey, Gönen, Karadeniz, Kızılırmak, Koral, Durağan ve Şumnu) kullanılmıştır. Araştırmada bitki boyu, salkım uzunluğu, bin tane ağırlığı, kırıksız randıman ve tane verimi incelenmiştir. Bu araştırma “Kızılırmak ve Yeşilırmak Deltası Çeltik Üretim Alanlarının CBS Yardımıyla Arazi Uygunluk Sınıflarının Belirlenmesi ve Modellenmesi” isimli TÜBİTAK projesi (Proje No: 107O443) kapsamında; Samsun’un Bafra ilçesinde toprak özellikleri (fiziksel, kimyasal, morfolojik ve verimlilik) belirlenmiş, dağılım alanları haritalanması ve bu alanlara yönelik toprak veritabanları oluşturulmuştur. Daha sonra, coğrafi bilgi sistemi ortamında toprak veri tabanı oluşturularak geliştirilen model yardımıyla, çeltik bitkisinin arazi ve toprak isteklerine göre çeltik uygunluk sınıflarına ait alanlar (S1,S2 ve S3) belirlenmiş ve haritalanmıştır. Denemeler, çeltik tarımına hiç uygun olmayan (N) arazilerin haricinde kalan S1, S2 ve S3 arazi uygunluk sınıfı düzeylerinde gerçekleştirilmiştir. Bafra ilçesinde çeltik yetiştirme alanlarında tane verimi (475.9-784.6 kg/da) bakımından değerlendirme yapıldığında; Bafra S1 arazi uygunluk sınıfında Şumnu (784.6 kg/da), Halilbey (774.1 kg/da), Osmancık (763.7 kg/da), Durağan (736.5 kg/da) ve 7721 (701.3 kg/da), Bafra S2 arazi uygunluk sınıfında Şumnu (722.2 kg/da), Osmancık (677.5 kg/da), Beşer (670.8 kg/da), Bafra S3 arazi uygunluk sınıfında Şunmu (716.3 kg/da) çeşitlerinin yetiştiriciliğinin yapılması tavsiye edilmektedir. Bafra ovasında çeltik arazilerinin % 11’i çeltik yetiştiriciliği için uygun olmayan (N), % 42’ si uygun (S1), % 37’ si orta uygun (S2) % 10’u ise az uygun (S3) sınıfa girdiği tespit edilmiştir.