İmalat Sanayisinde İş Sağlığı ve Güvenliği Üzerine Bir Araştırma: Erzincan İli Mobilya İşletmeleri Örneği

Abstract

Türkiye mobilya sektörü, ihracatı ithalatından yüksek olan az sayıdaki sektörden birisidir. Yıllık ihracat rakamı 2,2 milyar doları bulan sektörün AB pazar payında son dönemde daralma görülmektedir. Günümüzde global pazarlarda kullanılan önemli rekabet araçları arasına daha iyi kalite ve standartlarda iş güvenliği politikalarının uygulanması da eklenmiştir. İş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri, çalışanların iş kazası ve meslek hastalıklarından korunmasının yanı sıra ürün yaşam döngüsü ve çalışma koşullarının kalitesinin iyileştirilmesine de katkı sağlamaktadır. Bu çalışmada, mobilya üretim sektöründe çalışanların iş sağlığı ve güvenliği farkındalığı ile demografik faktörler ve işletme içi etkenlerin bu konuya ilişkin görüşlerine etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Erzincan ilinde bulunan 35 adet işyerinde toplam 84 çalışana yüz yüze görüşme esasına dayalı anket uygulaması yapılmıştır. Araştırma sonunda, mobilya üretim işletmelerinde iş kazasına maruz kalma oranının %61 olduğu ve bu çalışanların %50’sinin en az iki kez iş kazasına maruz kaldığı tespit edilmiştir. Diğer yandan, çalışanların yaşı, eğitim durumu, çalıştığı departman, çalışma süresi, iş değiştirme sıklığı ve makine-ekipman bakım sıklığı değişkenlerinin çalışanlar arasında istatistiksel anlamlı (p<0,05) görüş farklılıklarına neden olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, makine-ekipmandaki güvenlik donanımı yetersizliği, güvensiz davranışlar, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin eğitim yetersizliği, kişisel nedenler ve aşırı iş yükünün çalışanlar tarafından en önemli iş kazası nedeni olarak görüldüğü tespit edilmiştir.

Turkish furniture industry is one of the rare sectors with an exportation higher than importation. In the sector with an annual export figure reaching 2.2 billion dollars, a reduction has been recently observed in EU market share. Leading the field in global markets can be achieved through the implementation of occupational safety administration policy in desired quality and standards. Occupational health and safety regulations contribute to enhancing the product lifecycle and the quality of working conditions as well as protection of employees against work accidents and occupational disease. In this study, it is aimed to determine the occupational health and safety awareness of workers in furniture production sector and the effects of demographic factors and intra business agents on the opinions concerning this issue. Within this framework, a face to face questionnaire implementation was conducted to a total of 84 employees in 35 workplaces situated in Erzincan province. At the end of the survey, the ratio of exposure to work accidents in furniture manufacturing enterprises was determined to be 61% and 50% of those workers have experienced work accidents at least two times. On the other hand, it was understood that employees’ ages, educational background, work department, the term of employment, the frequency of job change, and the maintenance interval of machine-equipment variables cause statistically significant (p<0.05) difference of opinion between employees. Besides, the inadequacy of safety gear, insecure behaviors, incompetency of occupational health and safety training, personal reasons and work overload were identified to be the most important causes of work accidents by employees.