MODERN KAMUSAL ALANA ELEŞTİREL YAKLAŞIMLAR: GENEL BİR DEĞERLENDİRME (POSTMODERNİZM, FEMİNİZM VE DİN)

Abstract

Modern kamusal alan kavramıyla, 18.yüzyıldan sonra ortaya çıkan kamusal alan anlayışı ifade edilmektedir. Bu anlamda, kamusal alanla ilgili birçok tartışma ve önerilen farklı modellerden bahsetmek mümkündür. Ancak, çalışmamızda Habermas çerçevesinde, modern dönemin kamusal alanla ilgili tasavvurlarının ortak ilkeleri izlenmekte ve buna yönelik eleştirel yaklaşımlar ele alınmaktadır. Modern kamusal alanın ilkeleri, aydınlanma düşüncesiyle ortaya çıkan bir insan, evren ve toplum anlayışı çerçevesinde belirlenmiştir. Modern kamusal alan, siyasal bir alan olarak tasavvur edildiği için, aynı zamanda modern siyasal sistemlerin ve hukuk sistemlerinin meşruiyet düzlemidir. Bu nedenle kamusal alanda müzakere edilen siyasal konuların kesin ve doğruya ulaşılarak üzerinde uzlaşı sağlanması hedeflenmiştir. Kesin sonuçlara ulaşabilmek ve kamusal müzakereyi doğru yürütebilmek için, katılımcıların rasyonel akıl sahibi kişiler olmaları temel ilke olarak belirlenmiştir. Aklın evrenselliğinden hareketle, kamusal alanın da evrenselliği hedeflenmiştir. Evrensel değerlerin temsil alanı olan modern kamusal, bu ilke ve değerlere sahip olmayan birçok toplumsal grup için dışlayıcı ve eşitsiz bir karakter kazanmıştır. Bu nedenle modern dönem de kamusal alanla ilgili tartışma ve eleştiriler hep gündemde olmuştur. Bireysel eleştirilerin yanı sıra, çeşitli felsefi ve toplumsal hareketlerin modern kamusal alana yönelik farklı eleştirilerinden bahsedilebilir. Ancak postmodernizm, feminizm ve din perspektifli eleştiriler, modern kamusal alanın temellerine yönelik eleştiriler oldukları için önemlidirler. Bu üç yaklaşım, birbirinden çok farklı olmakla birlikte, benzer eleştiri noktalarını paylaşmakta hatta birbirlerine meşruiyet sağlamaktadırlar. Din ve postmodernizm, aydınlanmacı rasyonel akıl, insan, evren ve sekülerlik anlayışını eleştirirken feminizm ise modern kamusalın erkekler tarafından belirlenmesini eleştirmektedir. Her bakış açısının eleştiri nedenleri ve meşruiyet düzlemleri farklıdır. Buna rağmen modern kamusal alanın eleştirisinde yollar kesişebilmektedir

The modern concept of the public sphere is expressed via the understanding of the public sphere which emerged after the 18th century. In this sense, it is possible to mention many debates regarding the public sphere which suggest different models. However, in our study within the framework of Hebermas, it has followed that the common principles and ideas of the modern public sphere have critical approaches previously unexplored. The principles of the modern publicsphere are determined within the framework of understanding man, universe, and society as determined by the idea of enlightenment. Since the modern public sphere is considered as a sphere for political purposes, it also has roots in the legitimacy of modern politicaland legal systems. Therefore, a concensus on the political issues being discussed in the public sphere. To reach definitive conclusions and conduct public negotiations correctly, it has been determined the basic principles of participants must be individuals with a rational mind. Beginning with the universality of mind, the universality of the public sphere is targeted. Modern public sphereres present universal values in which an exclusive and unequal character for many social groups which do not have these principles and values. Therefore, discussion and criticisms of the public sphere in the modern era have always been on the agenda. In addition to individual criticisms, different criticisims of a variety of philosophical and social movements on modern public sphere can be mentioned. However, criticisms from the perspective of postmodern feminism and religion are important as they are criticisms for the foundation of the public sphere. Although these three approaches are verydifferent from each other, they share similar points of criticism and even provide legitimacy for each other. Although religion and postmodernism criticizes the understanding of the enlightened and rational mind, the human universe, and secularity, feminism criticizes the determination of modern public spheres by men. Each perspective regarding criticism and legitimacy are different; however, the roads can cross on the critique of the modern public sphere