Mavi Renklenme Zararının Tomrukların Endüstriyel İşlenme Özellikleri Üzerine Etkileri

Abstract

Mavi renklenme tomruk, kereste ve kullanım yerlerindeki malzemede estetik karakteristikler ve mekanik şok direncinde neden olduğu değişimler dolayısıyla önemli ekonomik kayıplara yol açmaktadır. Diğer yandan, zarara maruz kalmış malzemede emprenye ve üst yüzey işlemlerindeki başarı oranının düşük olmasının tomruğun endüstriyel kullanım alanlarını önemli ölçüde sınırlandırdığı bilinmektedir. Bu çalışma mavi renklenme zararının, tomruk işleyen orman endüstri işletmeleri üretim süreci üzerindeki etkilerini ve neden olduğu kayıpları belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırma, Gümüşhane ilinde Sarıçam tomruğu işleyen toplam 9 küçük ve orta ölçekli kereste üretim işletmesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, mavi renklenme zararının boyutu tomruk toplam hacmine oranlanarak değerlendirilmiştir. Diğer yandan, inşaat ve doğrama sektörlerine yönelik üretim gerçekleştiren işletmeler arasında, mavileşme sonucu oluşan tahribat yönünden karşılaştırmalar yapılmıştır. Çalışma sonucunda, mavi renklenme tahribatında hacmen zarara maruz kalma oranının diri odun genişliği, tomruk boy ve çap değişkenlerine bağlı olmak üzere %32-84 arasında değiştiği belirlenmiştir. Ayrıca, inşaat ve doğrama sektörlerine yönelik kereste üretimi yapan işletmeler arasında tomruk enine kesit yüzeyindeki mavileşmiş alan genişliği ve bozuk hacim oranı değişkenlerine göre istatistiksel düzeyde anlamlı farklılıklar bulunduğu (p<0,05) tespit edilmiştir. Diğer yandan, inşaat sektörüne yönelik üretim yapan kereste işletmelerinde mavi renklenme zararının göz ardı edildiği görülmüştür. Doğrama sektörüne yönelik üretim yapan işletmelerde ise malzemenin görsel niteliklerinin iyileştirilmesi amacıyla mavileşmiş kısmın uzaklaştırıldığı, ancak bu işlem dolayısıyla ilave enerji ve işgücü maliyetlerinin oluştuğu tespit edilmiştir.

Blue staining leads to significant economic losses because of the changes it causes in the aesthetic characteristics and mechanical shock resistance of log, timber and materials in the usage area. On the other hand, it is known that the low success rate of impregnation and surface treatment in materials exposed to degradation considerably narrows down industrial usage areas of the logs. This study aims to determine the effects of blue stain degradation on manufacturing process of forest industry managements processing log and the losses caused by this. This research was conducted in a total of 9 small and medium sized lumber production managements processing scots pine log in Gümüşhane province. In this study, the size of the blue stain degradation was evaluated by calculating the total volume of the log. On the other hand, comparisons regarding blue stain degradation have been carried out between the managements that conduct productions intended for the construction and woodworking sectors. At the end of the study, it has been determined that the ratio of exposure to volumetric damages ranges between %32-84 depending on fresh wood width, log length and diameter variables in the blue stain degradation. Furthermore, it has been confirmed that statistically significant differences (p<0.05) exist between the blue stained area in corrupted volume ratio and the cross-section horizontal to the log variables between managements manufacturing for the construction and woodworking sectors. On the other hand, it has been observed that blue stain degradation is overlooked in timber manufacturers producing for the construction sector. In the managements manufacturing for the woodworking sector, it has been identified that the blue stained part is removed to improve the visual qualities of the material, however, additional energy and workforce costs originate because of this process.