Bid‘at Literatürünün Hikâyesi -Beş Klasik Eser Özelinde-

Abstract

İslâmî ilimlerin her birinin tarih boyunca bir edebiyatı ortaya çıktığı gibi müstakil bir ilme dönüşmediği halde dinî kavramlardan bazılarının da zaman içerisinde kendi çapında bir literatürü oluşmuştur. Şüphesiz bu durum, o kavramların önemini göstermektedir. Bu tür ıstılahlardan biri, sünnetin zıttı olan bid‘at kavramıdır. Her literatürün ortaya çıkmasına neden olan bazı durumların var olduğu gerçeğinden yola çıkarak bid‘at literatürünün teşekkülüne de zemin hazırlayan birtakım faktörlerin bulunduğu düşünülmektedir. Bu makalede, bid‘at terimiyle ilgili kitâbiyatın ortaya çıkışının arka planını tespit etmek amaçlanmıştır. Bu nevi bir saptamanın, bid‘at tartışmalarına katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Araştırmada mezkûr tespit, klasik dönemde bid‘at kavramıyla alakalı yazılan bazı eserlerin satır aralarından ve yazarlarının hayatlarından yapılmaya çalışılmıştır. Konuyla ilintili tüm eserlerin incelenmesinin makalenin boyutlarını aşacağı düşüncesinden hareketle sadece klasik dönemde yazılmış, sahasının ilkleri olan beş kitabın ve müelliflerinin biyografilerinin kısaca incelenmesiyle çalışma sınırlandırılmıştır.

Islamic intellectual heritage has produced various literatures throughout the history. Some of the religious concepts have even formed a literature on its own, but not all of them did not transform itself into a selfcontained literature. This also shows the importance of the concepts in establishing a literature. One of those terms is the concept of bid‘ah, the opposition of Sunnah. Based on the fact that each literature has a basis for its formation, there were also some factors that lead to the formation of literature of “bid‘ah”. Therefore, this article aims to determine the background of the emergence of the bibliography that related to the term bid‘ah. In this study, the data is obtained by reading the lines of some of the books that were written in the classical period and the life of the authors. As analysing all relevant books would exceed the lines of this article, this study is limited into the analysis of the first five books in the field written in these classical period and the biographies of the authors.