KEMÂLÜDDİN EL-ENDİCÂNÎ VE SIDKU’L-KELAM FÎ İLMİ’LKELAM ADLI ESERİ

Abstract

Ehl-i sünnet, hicri III. asırdan sonra İslam toplumlarının çoğunluğu tarafından benimsenen itikadi mezhep olmuştur. İlk dönemlerde bir çok fırkayı içine almakla birlikte sonraki dönemlerde Ehl-i sünnet ile Eş'âri ve Mâturîdî mezhepleri kastedilmiştir. Eş'ârilik, İslam tarihi boyunca bilinen ve çoğunluk tarafından benimsenen bir mezhep olmakla birlikte Mâturîdîlik için aynı durum söz konusu değildir. Bunun başlıca nedeni, Mâturîdîliğin neş'et ettiği coğrafyanın İslam medeniyetinin teşekkül ettiği ortamdan uzak olması ve bu mezhebin çok tanınmamış olmasıdır. Ancak son dönemlerde Mâturîdîliğe yönelik çalışmalarda belirgin bir artış görülmektedir. Ülkemiz başta olmak üzere bir çok İslam ülkesinde Mâturîdî kelamcılar, görüşleri ve eserlerine ilişkin çalışmalar yapılmaktadır. Bu bağlamda Mâturîdî kelamcıların eserleri tahkik edilerek ilim dünyasına kazandırılmıştır. Bunlardan bir tanesi de döneminin önde gelen Mâturîdi kelamcılarından olan Kemalüddîn elEndicânî ve Sıdku'l-kelam fî ilmi'l-kelam adlı eseridir. Bu çalışmada, Kemalüddîn el-Endicânî'nin Sıdku'l-kelam fî ilmi'lkelam eserinin Kelam ilmindeki yeri ve önemi ortaya konulacaktır. Mâturîdî mezhebine mensup bir Kelamcı olan el-Endicânî hicri VIII. yüzyılın Maveraünnehir bölgesinde önde gelen alimlerdendir. Günümüzde Özbekistan sınırları içerisindeki Fergana bölgesinin bir şehri olan Endican'da doğmuştur. Çalışmamızda müellifin yaşadığı bölge, İslam'ın yayılışı, hicri VIII. asırda bölgenin siyasi, ilmi ve dini durumu, müellifin hayatı, kişiliği, telif amacı ve eserin muhtevası hakkında bilgi verilecektir

Ahl al-Sunnah was a sect which became after the III. century of hegira a theological sect accepted by the majority of Muslim society. While in the early times it comprised of many sects, in the later times Ahl al-Sunnah referred to the Asharism and the Maturidism. The Asharism is a sect which has been known and held by the majority in the history of Islam. However, this is not the case for the Maturidism. The main reason for this is the fact that the geography where the Maturidism emerged was distant from the milieu in which Islamic civilization formed and that ths sect was not known sufficiently. Nevertheless, a significant increase has recently been seen in the works on the Maturidism. Particularly in our country, in many Muslim countries studies have been done on the Maturidite theologians, their views and works. In this context, the works of Maturidite theologians have been edited and presented to the service of scholars. One of them is Kamal al-Din al-Andijani, one of the prominent Maturidite theologians of his time, and his work Sidq al-Kalâm fî ‘Ilm al-Kalâm. In this article, the place and importance of Kamâl al-Dîn alAndijânî and his work Sidq al-Kalâm fî ‘Ilm al-Kalâm in the science of Kalâm will be shown. Al-Andijânî , a Maturidite theologian, is of prominent scholars of the VIII. century in Transoxiana. He was born in Andijan, a city of Farghana province where today located in Uzbekistan borders. In this, information will be given on the region where the scholar lived, the spread of Islam, the political, scholarly and religious situations of region in the VIII. century, life of the scholar, his personality, purpose of his writing this work and the contents of the work