KUR'AN'DA MURÂKABE VE MÜNAFIKLAR*

Abstract

Bu makalede Kur'an'da murâkabe ve münafıkların murâkabe anlayışlarını ele aldık. Çalışmamız üç kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda, murâkabenin anlam alanını belirledik. Murâkabe kelimesi Arapçada r-k-b fiil kökünden gelen râkabe fiilinden isim olup anlamı bir şeyin gidişatını beklemek, gözetlemek, denetlemek, kontrol etmek, korumak-muhafaza etmek anlamlarına gelir. Murâkabe İslam geleneğinde tasavvuf ilminde bir terim olarak yerini almış ve kavramlaşmıştır. Bu bağlamda kelimenin terim anlamı; kulun yüce rabbinin her an kendisinin halini bildiğini, gördüğünü ve takip ettiğini bilmesidir. Bu bilgi ve şuurun devam etmesi rabbini murâkabe etmektir. İkinci kısımda, iki çeşidiyle Kur'an'da murâkabeyi genişlemesine ele aldık. Bunlar Allah'ın kulları, kulların da Allah'ı murâkabe etmesidir. Birincisini, Kur'an'da murâkabeyi ifade eden Allah'ın er-Rakîb ismi ve bu isim etrafında kümeleşen ve murâkabeye yakın manalara gelen el-Âlim (Bilen), el-Hâfiz (Muhafaza eden, koruyan), el-Basîr (Göre) gibi isimleri/sıfatları çerçevesinde işledik. İkincisini, murâkabenin enstrümanları olarak isimlendirdiğimiz akıl, bilgi, takva, tezekkür (Allah'ı hatırlama), şükür ve dua kavramları çerçevesinde geliştirdik. Bütün bu kavramlar vasıtasıyla kullar Allah'ı murâkabe ederler. Son kısımda, münafıkların murâkabe anlayışını işledik. Allah'ı murâkabe; Allah'a ve O'nun gönderdiklerine şeksiz-şüphesiz inananlara ait bir olgudur. Münafıklar Allah'a gerçek iman sahibi olmadıklarından Allah'ı değil insanları murâkebe etmişlerdir. Ancak her daim pratik zekâlarını kullanarak bunun aksini iddia etme yoluna gidip gerçek niyetlerini gizlemeye çalışmışlardır.

In this work, we dealt with the vigilance and hypocrites' vigilance concept. Our work consists of three parts. In the first part, we determined what the scope of vigilance is. The word of vigilance (murâqaba) is a noun originated from r-q-b verb in the Arabic. This verb in adictionary means monitoring, watching, and controlling. In this context, the literal meaning of the word is to know that a servant is supposed to be aware of that Allahknows and sees his own situation in every moment. Continution ofthis knowledge and consciousness is to makemurâqaba (vigilance) of Allah. In the second part, we dealt with the vigilance with its two kinds in the Qur'an broadly. These are Allah's vigilance over servants and vise versa. We handled the previous one around Allah's ar-Râkîb (Vigilant) name, which means monitoring every thing, and some other names likeel-Âlîm (The Knower), el-Hâfiz (The Preserver) and el-Basîr (The All-Seeing) having close meaning to the previous. We have developed the latter one within the Quranic frame ofreason, knowledge, piety, remembering Allah, thanks and prayer we called them as the instruments of vigilance. Through all the concepts, servants make murâqaba of Allah. In the final part, the behaviors of hypocrites about vigilance was handled. Making murâqaba of Allah is a phenomenon belonging to the believers in Allah and what He sent without a doubt. Due to lack of having been sincere belief, hypocrites made muraqaba over people instead of Allah.Nevertheless, always using their practical intelligence, they tried to cover their real intentions by claiming of opposite arguments.