Türk gıda sanayi firmalarının sermaye yapısını etkileyen faktörlerin analizi: Borsa İstanbul örneği

Abstract

Çalışmanın amacı Borsa İstanbul (BİST)'da gıda, içecek ve tütün sektöründe faaliyette bulunan işletmelerin sermaye yapılarının belirleyicilerinin incelenmesidir. Bu amaçla ilgili sektörde faaliyet gösteren 22 firmanın 2010-2019 dönemine ait 10 yıllık bilançolarından ve gelir tablosu verilerinden faydalanılarak sermaye yapılarının belirleyicileri panel veri analizi ile tespit edilmiştir. Çalışmada firmaya özgü değişkenler ve makroekonomik değişkenler bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Bu kapsamda çalışmada bağımlı değişken olarak; toplam borç/toplam aktif, uzun vadeli borç/ toplam aktifler, kısa vadeli borç/ toplam aktifler oranları, bağımsız değişken olarak; karlılık, borç dışı vergi kalkanı, büyüme olanakları, firma büyüklüğü, likidite, firmanın varlık yapısı, ekonomik büyüme ve enflasyon değişkenleri kullanılmıştır. Analiz bölümünde ilk olarak modellerde birim ve zaman etkinin varlığı test edilmiştir. Birim etkiye rastlanması ile sabit etkiler modeli kullanılarak değişen varyans ve otokorelasyon testleri yapılmıştır. 3 model içinde otokorelasyon ve değişen varyans sorununa rastlanmıştır. Modellerde bu gibi sorunların olması durumunda dirençli tahminciler kullanılmaktadır. Çalışmada Driscoll-Kraay dirençli tahminci ile sonuçlar tahmin edilmiştir. Sonuç olarak model 1 için sermaye yapısı ile büyüme olanakları, likidite, ekonomik büyüme ve enflasyon arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki, model 2 için karlılık, borç dışı vergi kalkanı, likidite ve enflasyon arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki ve model 3 için sermaye yapısı ile borç dışı vergi kalkanı, büyüme olanakları likidite, ekonomik büyüme ve enflasyon arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir.

The aim of the study is to examine the determinants of capital structures of companies operating in the food, beverage and tobacco sectors in Borsa Istanbul (BIST). For this purpose, the determinants of capital structures were determined by panel data analysis, using the 10-year balance sheet and income statement data of 22 companies operating in the relevant sector for the period 2010-2019. In the study, firm-specific variables and macroeconomic variables were used as independent variables. In this context, as the dependent variable in the study; total debt/total assets, long-term debt/total assets, short-term debt/total assets ratios, as independent variables; Profitability, non-debt tax shield, growth opportunities, firm size, current ratio, firm's asset structure, economic growth and inflation variables are used. In the analysis section, firstly, the existence of unit and time effects in the models was tested. Variance and autocorrelation tests were performed by using the fixed effects model with the unit effect. The presence of two problems in the models was eliminated by the resistant estimator. As a result, there is a statistically significant relationship between capital structure and growth opportunities, liquidity, economic growth and inflation for model 1, a statistically significant relationship between profitability, non-debt tax shield, liquidity and inflation for model 2, and a statistically significant relationship between capital structure and non-debt income for model 3. A statistically significant relationship was found between tax shield, growth opportunities, liquidity, economic growth and inflation.