Enflasyon hedeflemesine geçişte TCMB ve para politikası uygulamaları

Abstract

Bu çalışmada; para politikasının genel çerçevesi, para politikası stratejileri ve bunların avantaj ve dezavantajları, parasal aktarım mekanizmaları, para politikası araçları ve amaçları incelenmiştir. Bununla birlikte, Türkiye'de tarihsel bir süreç içerisinde tercih edilen para politikası amaçları, stratejileri ve bu amaç ve stratejilere ulaşabilmek için kullanılan para politikası araçlarının gelişimi ve değişiminin nasıl ve neden gerçekleştiği ele alınacaktır. Türkiye'de 2000 yılı sonrasında uygulanan para politikalarının makro ekonomik değişkenler üzerindeki etkileri, uygulamadaki başarısı ve 2008 küresel kriz sonrasında uygulanan para politikaları üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak Türkiye'de Şubat 2001'de yaşanan krizin ardından Merkez Bankası'nın yetkileri nezdinde değişikliklere gidilmiş ve esas amacı fiyat istikrarı olarak belirlenmiştir. 2002 yılından sonra uygulanan para politikaları sonucunda fiyat istikrarı ve bankacılık sektörünün krizlere dayanıklılığı arttırılmıştır. Türkiye'nin 2008 krizine kadar para politikasında yaptığı değişiklikler üzerinde de ayrıca durulmuştur. 2008 küresel kriziyle birlikte geleneksel olmayan para politikaları önem kazanmaya başlamıştır. Ancak, son yıllarda TCMB'nin politik bağımsızlıkla ilgili yaşadığı sorunlardan kaynaklı olarak özellikle politika faizini etkin bir şekilde kullanamadığı görülmektedir. Bu çerçevede son yıllarda TL'nin aşırı değer kaybetmesi ve enflasyon hedefinin tutturulamaması da TCMB'nin para politikalarında istenilen düzeyde başarıya ulaşamadığını göstermektedir. Enflasyon hedeflemesinde her ne kadar belirli dönemlerde başarı sağlansa da bunu genel olarak söylemek mümkün değildir. Ülkenin kronik sorunlarından olan dış ticaret ve cari işlemler açığı ve işsizlik artışının da katkısıyla ekonomik büyümede istikrarlı bir yapıya ulaşılamamıştır. Bu nedenle çalışmada bu alandaki temel makro ekonomik göstergelere yer verilmiştir.

In this research, the main framework of monetary policy, advantages and disadvantages of these policies are examined with the concepts of monetary transmission mechanisms, policy tools and targets. However, the monetary policy and strategies in Turkey are also given through a historical period in order to evaluate the transition and change. The effect and success of monetary policy on macro-economic indicators after 2000 are analyzed with the policies which were implemented after global financial crisis in 2008. The mandate of CBRT has changed after the economic crisis of February 2001 and the main objective was defined to maintain price stability. With the support of monetary policies implemented after 2002 the price stability was achieved and the strength of banking sector was increased. Besides, the change of monetary policy until the financial crisis of 2008 was also analyzed. Unconventional monetary policies have gained importance by the financial crisis of 2008. However, due to the problems in the political independence, the policy interest rate could not be used efficiently. This unsuccessful performance depends on the factors such as depreciation of Turkish Lira and missing the inflation targets. There were some periods in success of reaching inflation targets but not generally. The effect of chronic problems of the country such as trade and current account deficits, and the increase of unemployment revealed instability in growth rates. Therefore the main macroeconomic indicators are also shown in this study.