Blokzincir teknolojilerinin Covid-19 kapsamında afet risk yönetimi süreçlerindeki uygunluğunun değerlendirilmesi yönelik çok kriterli karar verme yaklaşımı

Abstract

Afet ve acil durumlar sosyal olarak yaratılan riskin sonuçlarıdır. Ulusal sınırların ötesinde küresel etkiler yaratmaktadır. Çin'de başlayan Covid-19 pandemisinin tüm dünya'yı ekonomik, sosyal ve politik bir biçimde etkilemesi afetlerin sadece ulusal değil uluslararası bir sosyal sorun olduğunun kanıtı niteliğindedir. Biyolojik bir afet olan Covid-19 salgınıyla mücadele edebilmek ve gelecekteki benzer pandemi olaylarına hazırlık için afet yönetiminin bütün aşamalarına yönelik önlemlerin eşgüdümlü yürütülmesi gerekmektedir. Bu nedenle herhangi bir afet veya acil durumla mücadelede sınırların ötesinde uluslararası işbirliği, paydaş katılımı, teknoloji transferi, ulusal durum bilgilerinin güncel ve şeffaf sunumu önemlidir. Blokzincir Teknolojiler (BT), kullanıcıların erişimine açık, aracıları ortadan kaldıran şeffaf, izlenebilir ve güvenilir bir ağ yapısı niteliğinde veri tabanıdır. İlk olarak 2008 yılında finans alanında kullanılmaya başlanmış ancak süreç içinde birçok kullanım alanı bulmuş olmasına rağmen afet ve acil durumlarda kullanımı hala daha çok yenidir. Bu nedenle çalışmanın amacı BT'nin Covid-19 pandemisi kapsamında afet risk yönetimi süreçlerindeki etkinliğinin Analitik Ağ Süreci Yöntemi ile değerlendirilmesi olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda Blokzincir Teknoloji'sinin Covid-19 pandemisiyle mücadelede potansiyel faydası en yüksek kriter geliştirilmiş otomasyon ve programlanabilirlik iken risk yönetimi aşamasında entegrasyonunun en etkin olduğu süreç rehabilitasyon olarak belirlenmiştir.

Disasters and emergencies are the consequences of socially created risk. It creates global effects, beyond national borders. The fact that the Covid-19 pandemic that started in China affects the whole world economically, socially and politically is proof that disasters are not only a national but an international social problem. In order to combat the Covid-19 epidemic, which is a biological disaster, and to prepare for similar pandemic events in the future, measures for all stages of disaster management should be carried out in coordination. Therefore, cross-border international cooperation, stakeholder engagement, technology transfer, up-to-date and transparent presentation of national status information are important in dealing with any disaster or emergency. Blockchain Technologies (BT) is a transparent, traceable and reliable network structure database accessible to users and eliminating agents. For this reason, the aim of the study is to evaluate the effectiveness of BT in disaster risk management processes within the scope of the Covid-19 pandemic with the Analytical Network Process Method. As a result of the study, while the highest potential benefit of Blockchain Technology in combating the Covid-19 pandemic was the developed automation and programmability criterion, the process in which the integration in the risk management phase was the most effective was determined as the rehabilitation phase.