İleri hasara sahip dişler için diş hekimliğinde kullanılan dolgu malzemelerinin sayısal olarak incelenmesi

Abstract

Beslenme şekli, bazı genetik faktörler ve ağız bakımına yeterli özenin gösterilmediği durumlarda, diş minesi zarar görür ve en son olarak da dişlerde çürük oluşumları meydana gelir. Tedavi, dişin hasar görmüş bölümü ile birlikte dişin orta kısmında bulunan yumuşak dokunun (pulpa) çıkarılması, uygun bir dolgu maddesiyle sızdırmaz ve çiğneme fonksiyonunu sağlayacak şekilde doldurulması işlemidir. Pulpaya büyük ölçüde verilen hasarların en yaygın olanları; kırılmış ya da çatlamış diş, aynı dişe birçok kez tedavi uygulanmış olması veya çürüğün çok derin olmasıdır. Diş çürüğünün ilerlemesi sonucunda enfeksiyon, uzun süreli hafif ağrıların başlamasından sonra gece uykudan uyandıracak derecede şiddetli ağrılar meydana gelmektedir. Bu nedenle yapılacak olan ilk müdahale dişin çekilmesini önlemek amacıyla kanal tedavisidir. Bu yöntemle hasar görmüş dişler tedavi edilir. Kanal tedavisi uygulanan diş ağız içindeki tüm dişler için her ne kadar canlılık özelliklerini kaybetse de sağlıklı bir şekilde görevlerini yerine getirir. Kanal tedavisinin ardından sinirler alındığından dişte herhangi bir ağrı olmaz, diş hissiz bir hale gelir, sıcak-soğuk hassasiyeti oluşturmaz. Kanal tedavisi uygulandıktan sonra diş kök ucu enfeksiyonu ve/veya dolgunun herhangi bir sebeple düşmesi tedavinin yenilenmesine neden olmaktadır. Ancak tedavi birkaç kez uygulandıktan sonra diş kanal tedavisi uygulanamayacak duruma gelecek ve diş eksikliğine neden olacaktır. Bu durumda kanal tedavisi, bu tür rahatsızlıkların tamamen giderilmesi için kesin bir çözüm olmayacağı gibi bu tedaviye alternatif olabilecek başka bir tedavi türü yoktur. Bu çalışma kapsamında, çürük ve kanal tedavisinde sıklıkla kullanılan malzemelerinin bazılarının bası gerilmeleri iyiyken, bazılarının da ısıl gerilmeleri iyidir. Her ikisini de karşılayacak düzeyde tek bir dolgu malzemesi yoktur. Sağlam diş ve dolgu malzemelerinin her birinin ısıl ve bası gerilim analizleri eş zamanlı yapılarak davranışları belirlenmiştir. Sağlam diş ve diş hekimliğinde kullanılan dolgu malzemelerinin incelenebilmesi için CAD programları yardımıyla 3 ayrı model oluşturularak Ansys programına aktarılmıştır. Bu modellere sınır koşulu olarak sıcak bir içecek içilmesi (60°C) ve soğuk bir içecek içilmesi (7°C) durumları ile birlikte 100N'luk kuvvet sonucunda t=1, t= 8 ve t= 16 s sonunda dişte meydana gelen sıcaklık dağılımı, von-mises gerilimleri ve yer değişimleri incelenmiştir. Malzemenin uzunluk değişiminin ilk uzunluğuna oranı (gerinim) olarak adlandırılmaktadır. Sağlam diş ve hasara uğramış dişler üzerinde taç kısmından kök kısmına kadar 4 nokta seçilerek bu noktalarda ki sıcaklık-zaman ve toplam mekanik ve termal eşdeğer gerinim-zaman grafikleri incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda görüldü ki sağlam diş ve hasara uğramış(dolgulu) dişlerde soğuk bir içecek içilmesi (7°C) durumunda, sağlam diş ve dolguların sıkışması ile dişlerde von-mises gerilmeleri sıcak bir içecek içilmesi (60°C) durumuna göre daha fazladır. Sıcak bir içecek içilmesi (60°C) durumuna en fazla von-mises gerilmesi porselen dolgu uygulanmış dişlerde, en düşük von-mises gerilmesi ise amalgam dolgu uygulanmış dişlerde gözlemlenmiştir. Porselen dolgu uygulanmış dişlerde en düşük yer değiştirme gerçekleşirken kompozit uygulanmış dişlerde en fazla yer değiştirmeye uğrayan dolgulardır. Benzer şekilde soğuk bir içecek içilmesi (7°C) durumunda en fazla von-mises gerilmesi porselen dolgu uygulanmış dişlerde, en düşük von-mises gerilmesi ise amalgam dolgu uygulanmış dişlerde gözlemlenmiştir. En düşük yer değiştirme porselen dolgu uygulanmış dişlerde gerçekleşirken, en fazla yer değiştirmeye uğrayan dolgu ise kompozit uygulanmış dişlerdir. Sıcak bir içecek içilmesi (60°C) ve soğuk bir içecek içilmesi (7°C) durumlarında dişin taç kısmından kök kısmına ısı iletimi en yüksek amalgam dolgu uygulanmış dişlerde, ısı iletimi en düşük olan dolgu ise porselen dolgu uygulanmış dişlerdir. Sağlam dişe en yakın ısı iletimini gerçekleştiren dolgu malzemesi ise cam iyonomer uygulanmış dişlerdir.

In the case of diet, some genetic factors and insufficient attention to oral care, tooth enamel is damaged and finally caries occur in the teeth. Treatment is the process of removing the damaged part of the tooth and the soft tissue (pulp) in the middle of the tooth, filling it with a suitable filling material in such a way that it is sealed and provides chewing function. The most common of major damage to the pulp are; broken or cracked tooth, the same tooth has been treated many times, or the caries is too deep. As a result of the progression of dental caries, infection occurs, and after the onset of long-term mild pain, severe pain occurs at night, waking up from sleep. For this reason, the first intervention to be made is root canal treatment to prevent tooth extraction. With this method, damaged teeth are treated. The tooth to which root canal treatment is applied performs its duties in a healthy way for all teeth in the mouth, even though it loses its vitality. Since the nerves are removed after the root canal treatment, there is no pain in the tooth, the tooth becomes numb and does not cause hot-cold sensitivity. After root canal treatment, infection of the root tip and/or loss of the filling for any reason cause the treatment to be renewed. However, after the treatment is applied several times, the root canal treatment will become unapplied and will cause tooth deficiency. In this case, root canal treatment will not be a definitive solution for the complete elimination of such ailments, and there is no other type of treatment that can be an alternative to this treatment. Within the scope of this study, some of the materials that are frequently used in caries and root canal treatment have good compressive stresses, while others have good thermal stresses. There is no single filling material that can meet both. The thermal and compression stress analyzes of each of the solid tooth and filling materials were performed simultaneously and their behavior was determined. In order to examine the filling materials used in solid teeth and dentistry, 3 different models were created with the help of CAD programs and transferred to the Ansys program. The temperature distribution of the teeth at the end of t=1, t= 8 and t= 16 s as a result of 100N force, together with drinking a hot beverage (60°C) and drinking a cold beverage (7°C) as the boundary condition for these models, von-mises stresses and displacements are investigated. It is called the ratio of the change in length of the material to its initial length (strain). On the intact and damaged teeth, 4 points were selected from the crown to the root, and the temperature distribution at these points and the total mechanical and thermal equivalent strains were examined. As a result of the analysis, it was seen that in the case of healthy teeth and damaged (filled) teeth drinking a cold beverage (7°C), the compression of the healthy teeth and fillings and the von Mises stresses in the teeth are higher than in the case of drinking a hot beverage (60°C). In the case of drinking a hot beverage (60°C), the highest von Mises stress was observed in teeth with porcelain filling, and the lowest von Mises stress was observed in teeth with amalgam fillings. While the lowest displacement occurs in the teeth with porcelain fillings, they are the fillings that undergo the most displacement in the teeth with composite fillings. Similarly, in the case of drinking a cold beverage (7°C), the highest von Mises stress was observed in teeth with porcelain filling, and the lowest von Mises stress was observed in teeth with amalgam fillings. While the lowest displacement occurs in the teeth with porcelain filling, the most displacement is in the teeth with composite application. In the case of drinking a hot beverage (60°C) and drinking a cold beverage (7°C), amalgam filling has the highest heat conduction from the crown part of the tooth to the root part, and the filling with the lowest heat conduction is porcelain filling teeth. The filling material that conducts the heat transfer closest to the healthy tooth is the teeth with glass ionomer application.