İşletmelerde iş güvenliği performansı ve iş güvenliği kültürü ilişkisi: Adıyaman ilinde bir araştırma

Abstract

Bu araştırmada insan sağılığını bedenen ve ruhen özre uğratan iş kazalarının en çok meydana geldiği sektörlerin başında gelen inşaat sektöründe İSG kültürü ve performansı ele alınmıştır. Bu çalışmada iş güvenliği kültür düzeyi ve iş güvenliği performanslarının boyutsal olarak ölçülmesi ve aralarındaki ilişkinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma doğrultusunda yürütülen çalışmalar, Adıyaman ilinin Samsat ve Kahta ilçelerinde faaliyet gösteren inşaat şantiyelerinde gerçekleştirilmiştir. Bu şantiyelerde çalışan işçilere, 25 soruluk 5'li likert tipi ölçekle hazırlanan güvenlik performansı ve güvenlik kültürü anket formu uygulanmıştır. Veri setini inşaat firmalarında aktif çalışan şantiye şefi, güvenlikçi, mühendis, makine operatörü, ustabaşı, işçi gibi farklı pozisyonlarda çalışan 100 kişilik katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada uygulanan anket iki kısımdan meydana gelmektedir. İlk kısımda çalışanları tanımak amacıyla 8 adet soru bulunmaktadır. İkinci kısımda ise güvenlik kültürünün boyutlarını ve güvenlik performansının kriterlerini ölçmeye yönelik 25 adet soru bulunmaktadır. Bu soruların 11 tanesi güvenlik kültürünün boyutlarına (Örgütsel bağlılık, yönetimin ve çalışanların katılımı, ödül ve raporlama mekanizması) yöneliktir. Geriye kalan 14 soru ise güvenlik performansının kriterlerine (İSG politikası, sorumluluk, bilinç, eğitim-yetkinlik, iletişim, taşeron yönetimi, yaralanma yönetimi, vaka araştırması) yöneliktir. Bu iki parametre, bir papyon analizi üzerinde irdelenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucu elde edilen sonuçlar, SPSS yazılımı (versiyon 18.0) ile incelenmiştir. Ayrıca, anketin ilk bölümünde yer alan işçilerin demografik özellikleri arasındaki farklılıkların, güvenlik kültürü ve güvenlik performansına etki edip etmediğine dair ANOVA testi, güvenlik kültürü-güvenlik performansı arasındaki ilişkiye dair korelasyon analizi ve araştırmanın hipotezi doğrultusunda basit doğrusal regresyon analizi ile irdelenmiştir.

In this research, occupational safety and health (OSH) culture and performance in the construction sector, where occupational accidents are most often result in physical and mental disability, are discussed. The study focuses on measuring the dimensions of OSH performance and OSH culture in construction sites and to revel the relationship between them. The survey was conducted at the construction sites operating in the Samsat and Kahta districts of Adıyaman province. The safety performance and safety culture survey, which was prepared on a 5 level Likert scale with 25 questions, was conducted to the workers employed in these construction sites. The group consisted of 100 participants including site managers, security workers, engineers, machine operators, foremen, and workers. The questionnaire consists of two parts. Pre-questionnaire (8 questions) collect personal information of the respondents. The second part of the questionnaire includes 25 questions to measure the dimensions of the OSH culture and OSH performance. 11 of these questions are directed on the safety culture (Organizational commitment, management participation, employee participation, rewarding and reporting mechanisms). The remaining 14 questions are related to safety performance (OHS policy, responsibility, consciousness, training-competence, communication, subcontractor management, injury management, incident investigation). These two parameters have been studied on a bow tie analysis. The survey results were examined by SPSS software (version 18.0). Furthermore, to assess the influence of demographic features of the workers on the safety culture and safety performance, ANOVA test was applied. In order to determine the connection between the OSH culture and OSH performance, correlation analysis was made. The survey results were analyzed by simple linear regression to test the hypothesis of the research.