Sel ve taşkınlarda uluslararası yönetmelikler ve mühendislik yaklaşımlar: Trabzon ili örneği

Abstract

İnsanlık tarihinin başladığı ilk andan itibaren sel ve taşkın afetleriyle sürekli olarak karşılaşılmaktadır. Sel ve taşkın öncesinde, anında ve sonrasında bir dizi tedbirler alınmasına rağmen, sel ve taşkınların insan ve çevre üzerindeki etkileri bir bütün olarak değerlendirilmemektedir. Sel ve taşkınlarla mücadele hususunda birçok kurum/kuruluşa ait farklı uygulamalar mevcuttur. Mühendislik alanında yapılan çalışmalar bu uygulamaların bir bölümünü oluştururken diğer önemli bir bölümü de mevzuatları oluşturur. Bu çalışmada, Türkiye'deki sel ve taşkınlar mevzuat bazında, ulusal ve uluslararası boyutta, mühendislik yaklaşımı olarak, yerel boyutta Trabzon ili için değerlendirilmiştir. Mevcut sel ve taşkın mevzuatlarında birçok eksiklikler saptanmış ve bu eksikliklere bağlı olarak da aynı bölgede aynı yılda ya da farklı yıllarda birçok sel ve taşkının meydana geldiği görülmüştür. Bunun en önemli nedeni, mevzuatlardaki açıklıklardan yararlanarak yapılan yanlış imar düzenlemeleri veya yanlış mühendislik çalışmalardır. Dolayısıyla sigortacılık ve reasürans kanunları, diğer dünya ülkelerinde uygulandığı şekliyle Türkiye'deki yasalara uygun olarak düzeltilmeli ve zorunlu hale getirilmelidir. Sel ve taşkın mevzuatının geniş ve karmaşık yapısından dolayı, uygun yasal tedbirler ve mühendislik önlemleri, hem oluşabilecek can ve mal kayıplarının önüne geçecek hem de ekonomik olarak oluşabilecek zararları azaltacak veya ortadan kaldıracak, bu da ülke ekonomisine olumlu katkıda bulunacaktır. Dolayısıyla, farklı ülkelerin mevzuatlarının dikkate alınması, sel ve taşkın bölgelerine özgün mühendislik modellerinin oluşturulması oldukça önemli hale gelmiştir. Sonuç olarak, sel ve taşkınlarla etkin bir mücadele güçlü bir yönetmelik ve etkin bir mühendislik altyapısı ile mümkün kılınabilir.

Ever since the human history existed, flood and flash flood disasters have always been encountered. Although a number of precautions are taken before, on the instant and after the flood and flash flood, the effects of flood and flash floods on human and environment are not considered as a whole. There are different applications of many institutions/organizations in dealing with the flood and flash floods. The studies made in the engineering field form a part of these applications, whereas the other important part also forms the legislations. In this study, the flood and flash floods in Turkey are evaluated in the national and international dimensions on the base of legislation, and in the local dimension as engineering approach for Trabzon province. Many shortcomings at the current flood and flash flood legislations were detected, and it was seen that many flood and flash floods were occurred in the same year or in different years in the same area depending on these shortcomings. The most significant reason for this is the wrong reconstruction arrangements by making use of the deficiencies in the legislations or the wrong engineering studies. Therefore, insurance and reinsurance laws should be corrected and made compulsory in accordance with the law in Turkey as applied in the world countries. Because of the large and complex structure of the flood and flash flood legislation, suitable legal precautions and engineering preventions to be taken for the study area will prevent both the loss of life and property which may occur, and also reduce or eliminate the economic losses, and this will contribute positively to the national economy. Therefore, the fact that considering the regulation of different countries, creating the unique engineering models peculiar to flood and flash flood regions have become very important. Consequently, an effective struggle with flood and flash floods can be made possible by a strong regulation and an efficient engineering infrastructure.